Yerli Yapım Çizgi Filmlerde Toplumsal Cinsiyet Eşit(siz)liği

In this research, it is aimed to examine Turkish cartoon series which are broadcasted in national thematic children's channels and including mother, father and child characters in terms of gender equality. In this context, a total of 83 episodes of Biz İkimiz, Canım Kardeşim, Kral Şakir, and Neşeli Dünyam were evaluated with the content analysis technique. The characters were examined in terms of gender stereotypes under the themes of being in public sphere, daily life activities and behavior characteristics. For the mother and father characters the communication they established with their children was analyzed as a separate theme. In conclusion, the mother characters were less involved in the public sphere, and their actions were concentrated on cooking, baby care and house works. The fathers were more involved in the public sphere and their actions focused on repairing, driving and going to work. Mothers come to the fore with their behavioral characteristics being emotional and domestic; fathers being related to science and technology and self-confidence. Fathers have the ability to be friends with their children in accordance with the changing fatherhood roles; mothers were found to have more serious and instructive communication. It was found that the girl and the boy characters were represented in similarly with the actions and behavior characteristics of the mother and father characters. In daily life activities, girls are mostly associated with helping household works and boys are repairing. While girls place emphasis on appearance and beauty, boys are represented as related to science and technology. Boys received more praise than girls and the minor characters were mostly male. As a result, it can be said that gender stereotypes were reproduced in Turkish cartoon series. This situation was interpreted as the reinforcement for gender stereotypes by using cartoons and their participation in the patriarchal structure.Bu araştırmada ülkemizde ulusal yayın yapan tematik çocuk kanallarında yayınlanan ve anne, baba ve çocuk karakterlerinin yer aldığı yerli yapım çizgi filmlerin toplumsal cinsiyet eşitliği açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda Biz İkimiz, Canım Kardeşim, Kral Şakir ve Neşeli Dünyam çizgi filmlerine ait toplam 83 bölüm içerik analizi tekniğiyle değerlendirilmiştir. Kamusal alanda bulunma, gündelik yaşam etkinlikleri, davranış özellikleri temaları altında anne, baba ile kız çocuk ve oğlan çocuk karakterleri toplumsal cinsiyet kalıp yargıları açısından incelenmiş; anne ve baba karakterleri için çocuklarıyla kurdukları iletişim ayrı bir tema olarak analiz edilmiştir. Sonuç olarak anne karakterlerinin daha az kamusal alanda yer aldığı, annelerin eylemlerinin kadınlara atfedilen toplumsal cinsiyet kalıp yargılarına uygun olarak yemek, ev ve çocuk bakımı işlerinde yoğunlaştığı görülmüştür. Babalar kamusal alanda daha çok yer almış; babaların eylemleri tamir işleri, ulaşım aracı kullanma ve işe gidip gelme üzerinde yoğunlaşmıştır. Anneler duygusal ve domestik olma davranış özellikleri ile babalar bilim ve teknoloji ile ilgili olma ve kendine güvenme özellikleri ile ön plana çıkmaktadır. Babalar günümüzde değişen babalık rollerine uygun olarak çocukları ile iletişimlerinde arkadaş gibi olma özelliğine sahipken; annelerin daha ciddi ve öğretici bir iletişim içinde oldukları saptanmıştır. Kız ve oğlan çocuk karakterlerinin de anne ve baba karakterlerinin eylemleri ve davranış özellikleri ile benzer şekilde temsil edilmekte oldukları ortaya çıkmıştır. Kız çocukları gündelik yaşam etkinliklerinde en çok ev işlerine yardım etme, oğlan çocukları ise tamir etme eylemi ile ilişkilendirilmiştir. Kız çocukları dış görünüşe ve güzelliğe önem verirken, oğlan çocukları bilim ve teknoloji ile ilgili karakterler olarak temsil edilmektedir. Oğlan çocuklarının kız çocuklarından daha fazla övgü aldıkları sonucuna ulaşılmıştır. Yan karakterlerin cinsiyetlerinin büyük ölçüde erkek olduğu bulunmuştur. Sonuç olarak yerli yapım çizgi filmlerde toplumsal cinsiyet kalıp yargılarının yeniden üretildiği ortaya koyulmuştur. Bu durum çizgi film izleyicisi çocukların cinsiyete dair kalıp yargıları çizgi filmler aracılığıyla pekiştirmeleri ve ataerkil yapıya dâhil olmaları üzerinden yorumlanmıştır