Oxidative stress and antioxidant activity

Kisik je esencijalan za život, sudjeluje u biokemijskim reakcijama, omogućuje oksidaciju hranjivih tvari te stvaranje energije u obliku ATP-a. Kisik je ujedno i vrlo reaktivna molekula koja može štetiti organizmu stvaranjem slobodnih radikala. Slobodni radikali su vrlo nestabilne molekule koje u vanjskoj ljusci imaju jedan ili više nesparenih elektrona, vrijeme poluživota im je jako kratko te teže brzoj stabilizaciji. Stoga, trenutačno reagiraju s drugim molekulama iz neposredne okoline te na taj način započinje lančana reakcija u kojoj se stvaraju novi radikali. Biokemijski najznačajniji predstavnici slobodnih radikala su reaktivni oblici kisika i reaktivni oblici dušika. Radikali kisika su najreaktivniji slobodni radikali s najvećim negativnim učincima na biološkim molekulama. Oštećenje tkiva prouzročeno kisikovim radikalima često se naziva oksidacijsko oštećenje. Posljedice oksidacijskih oštećenja su mnogobrojna oboljenja. Tvari koje štite organizam od štetnog učinka kisikovih radikala poznate su kao antioksidansi. Antioksidansi su prirodne ili sintetske tvari koje uspješno neutraliziraju slobodne radikale. Čovjek je evolucijski razvio zaštitne mehanizme antioksidacijske obrane. Izvori antioksidansa mogu biti endogeni (enzimski) i egzogeni (neenzimski). Ključni endogeni antioksidansi su: superoksid dismutaza, katalaza, glutation peroksidaza te glutation reduktaza. Neenzimskim antioksidansima pripadaju metabolički antioksidansi i antioksidansi iz hrane. Antioksidansi iz hrane uvelike pomažu endogenim antioksidansima u zaštiti organizma od oksidacijskog stresa. Stoga raznovrsna i uravnotežena prehrana kao temeljni izvor antioksidansa ključ je zaštite organizma od svih štetnih mehanizama.Oxygen is essential for life, participates in biochemical reactions, enables the oxidation of nutrients and the generation of energy in form of ATP. Oxygen is also a very reactive molecule that can harm the body by producing free radicals. Free radicals are very unstable species that have one or more unpaired electrons in the outer shell, their halflives are very short and they tend to stabilize quickly. Therefore, they instantly react with other molecules in their immediate environment, thus starting a chain reaction in which new radicals are formed. Biochemically, the most significant representatives of free radicals are reactive oxygen species and reactive nitrogen species. Oxygen radicals are the most reactive free radicals with the greatest negative effects upon biological molecules. Tissue damage caused by oxygen radicals is often referred to as oxidative damage. The consequences of oxidative damage are many diseases. Substances that protect the body from harmful effects of oxygen radicals are known as antioxidants. Antioxidants are natural or synthetic substances that successfully neutralize free radicals. Man has evolved protective mechanisms of antioxidant defense. Sources of antioxidants can be endogenous (enzymatic) and exogenous (non-enzymatic). Key endogenous antioxidants are: superoxide dismutase, catalase, glutathione peroxidase and glutathione reductase. Nonenzymatic antioxidants include metabolic antioxidants and antioxidants from foods. Food antioxidants greatly help endogenous antioxidants in protecting the body from oxidative stress. Therefore, a varied and balanced diet as a fundamental source of antioxidants is the key to protecting the body from all harmful mechanisms