Wpływ przezklinowej resekcji gruczolaka przysadki na gospodarkę węglowodanową i insulinooporność w akromegalii

Background and purpose Impaired glucose tolerance and overt diabetes mellitus are frequently associated with acromegaly. The aim of this study was to find out whether these alterations could be reversed after transsphenoidal surgery. Material and methods Two hundred and thirty-nine acromegalic patients were studied before and 6–12 months after transsphenoidal surgery. Diagnosis of active acromegaly was established on the basis of widely recognized criteria. In each patient, glucose and insulin concentrations were assessed during the 75 g oral glucose tolerance test (OGTT). To estimate insulin resistance, we used homeostasis model assessment (HOMA-IR) and the quantitative insulin sensitivity check index (QUICKI). Results At the moment of diagnosis, diabetes mellitus was present in 25% of the acromegalic patients. After surgery, the prevalence of diabetes mellitus normalized to the level present in the general Polish population. We found a statistically significant reduction after surgery in plasma glucose levels both fasting (89.45 ± 13.92 mg/dL vs. 99.12 ± 17.33 mg/dL, p < 0.001) and during OGTT. Similarly, a prominent reduction in insulin secretion was found after surgery compared to the moment of diagnosis (15.44 ± 8.80 mIU/mL vs. 23.40 ± 10.24 mIU/mL, p < 0.001). After transsphenoidal surgery, there was a significant reduction in HOMA-IR (3.08 vs. 6.76, p < 0.0001) and a significant increase in QUICKI (0.32 vs. 0.29, p < 0.001). There were no statistically significant differences after surgery in fasting glucose and insulin levels between patients with controlled and inadequately controlled disease. Conclusions We conclude that in acromegalic patients glucose homeostasis alterations and insulin sensitivity can be normalized after transsphenoidal surgery, even if strict biochemical cure criteria are not fulfilled.Wstęp i cel pracy Nietolerancja glukozy oraz cukrzyca często współwystępują z akromegalią. Celem badania była ocena wpływu przezklinowego wycięcia gruczolaka przysadki na zaburzenia gospodarki węglowodanowej i insulinooporność u chorych na akromegalię. Materiał i metody Kolejnych 239 chorych na akromegalię zostało ocenionych przed operacją oraz 6–12 miesięcy po przezklinowym wycięciu gruczolaka przysadki. Rozpoznanie akromegalii potwierdzono na podstawie powszechnie uznanych kryteriów. U każdego pacjenta oznaczono glukozę i insulinę na czczo oraz w teście doustnego obciążenia glukozą (oral glucose tolerance test – OGTT). Insulinooporność oceniono, wyliczając wskaźniki: HOMA-IR (homeostasis model assessment) oraz QUICKI (quantitative insulin sensitivity check index). Wyniki W momencie rozpoznania choroby cukrzyca była obecna u 25% osób z akromegalią. Po przezklinowej resekcji gruczolaka częstość występowania cukrzycy istotnie się zmniejszyła, osiągając częstość występowania cukrzycy w ogólnej populacji polskiej. U pacjentów po operacji stwierdzono istotne zmniejszenie glikemii na czczo oraz w OGTT (89,45 ± 13,92 mg/dl vs 99,12 ± 17,33 mg/dl; p < 0,001). Obserwowano również znaczące zmniejszenie wydzielania insuliny na czczo (15,44 ± 8,80 mIU/ml vs 23,40 ± 10,24 mIU/ml; p < 0,001) i w OGTT. U pacjentów po przezklinowym wycięciu gruczolaka przysadki wskaźnik insulinooporności HOMA-IR był istotnie mniejszy (3,08 vs 6,76; p < 0,0001), natomiast wskaźnik insulino-wrażliwości QUICKI znacząco większy (0,32 vs 0,29; p < 0,001) w porównaniu z momentem rozpoznania choroby. Nie zaobserwowano istotnej różnicy w stężeniu glukozy i insuliny na czczo u pacjentów po doszczętnej i niedoszczętnej operacji gruczolaka przysadki. Wnioski W badaniu stwierdzono, że po przezklinowej resekcji somatotropowego gruczolaka przysadki zaburzenia tolerancji glukozy ulegają normalizacji nawet u pacjentów, którzy nie spełniają biochemicznych kryteriów wyleczenia z choroby