Myśli i próby samobójcze. Modelowanie zależności pomiędzy czynnikami ryzyka

Introduction. The aim of the study was to explore relationships between sociodemographic and healthrelated suicide risk factors on the one hand, and the presence of suicidal ideation and attempts on the other, in the population of the Łódź province. Material and methods. Participants in the cross-sectional survey study were 719 respondents aged 15-65, residents of the city of Łódź or Łódź province. They were interviewed at home using the SUPRE-MISS sociological survey and the General Health Questionnaire - GHQ-28. The graphical chain model was employed to explore relationships between antecedents, mediators, and suicidal ideation/suicide attempts. Results. Eight out of the 12 hypothesised relationships between antecedents (sex, age, place of residence, family history of suicide attempts/deaths), moderators (marital status, economic situation, unemployment, living alone, chronic somatic conditions and disability, mental health), and dependent variables (suicide ideation/attempts) were statistically confirmed. Goodness of fit of the selected model was assessed using the likelihood ratio test comparing with the saturated model (LR = 3582.56 df = 1651949, p = 1.00). The obtained results support the assumption about a processual character of suicidal behaviours, since as all the risk factors (with the only exception of living alone) turned out to affect suicide attempts indirectly through suicidal ideation. Conclusion. The identified predictors of suicide behaviours are interrelated and have an either direct or indirect effect on suicidal ideation and suicide attempts.Wstęp. Artykuł przedstawia modelowanie zależności pomiędzy społeczno-demograficznymi i zdrowotnymi czynnikami ryzyka występowania myśli i prób samobójczych w populacji mieszkańców regionu łódzkiego. Badanie zrealizowano w ramach Międzynarodowego Programu Badań nad Zachowaniami Samobójczymi SUPRE-MISS. Materiał i metody. Badaniem kwestionariuszowym objęto reprezentatywną grupę 719 osób w wieku 15-19 lat mieszkających na obszarze podlegającym Klinice Ostrych Zatruć Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi. Zastosowano dwa narzędzia badawcze: Ankietę Socjologiczną SUPRE-MISS i Kwestionariusz Ogólnego Stanu Zdrowia GHQ-28. Do modelowania zależności pomiędzy zmiennymi wykorzystano model graficzny dla łańcuchów zmiennych. Wyniki. Pozytywnie zweryfikowano 8 spośród 12 postawionych hipotez dotyczących występowania zależności pomiędzy:1) zmiennymi niezależnymi (płeć, wiek, miejsce zamieszkania, próby samobójcze i samobójstwa dokonane w rodzinie) a zmiennymi pośredniczącymi (stan cywilny, wykształcenie, status materialny, zawodowy, samotne zamieszkiwanie, przewlekłe choroby somatyczne i niepełnosprawność, zaburzenia zdrowia psychicznego); 2) zmiennymi niezależnymi i pośredniczącymi a zmiennymi zależnymi (myśli i próby samobójcze). Ustalono, że wszystkie czynniki predykcyjne (z wyjątkiem jednego - samotnego zamieszkiwania), wpływające na występowanie myśli samobójczych (brak lub mała aktywność religijna, utrata partnera, niski status materialny, choroby somatyczne i niepełnosprawność oraz zaburzenia zdrowia psychicznego) pośrednio oddziałują również na podejmowanie prób samobójczych. Oznacza to, że pierwotnym czynnikiem wpływającym na podejmowanie prób samobójczych w badanej populacji jest obecność myśli samobójczych. Wnioski. Zidentyfikowane predyktory opisywanych zachowań samobójczych są różnorodne pod względem pochodzenia i struktury oraz w większości są ze sobą wzajemnie powiązane