Rehabilitation of patients after implantation of an implantable cardioverter–defibrillator

Wstęp: Implantacja kardiowertera-defibrylatora (ICD) jest coraz częstszą formą terapii groźnych dla życia komorowych zaburzeń rytmu serca. Obecnie populację pacjentów poddanych takiemu leczeniu w Polsce szacuje się na kilkanaście tysięcy. Procedura ICD przedłuża życie pacjentów, jednak jest także powodem licznych problemów psychologicznych oraz niejednokrotnie obniżenia aktywności fizycznej. Znaczną grupę pacjentów po implantacji stanowią osoby z niewydolnością serca, u których zgodnie z zaleceniami towarzystw kardiologicznych konieczna jest rehabilitacja kardiologiczna. Nie opracowano jak dotąd jednoznacznych standardów jej stosowania w tej grupie chorych. Materiały i metody: Do badania włączono 60 osób (14 kobiet i 46 mężczyzn) w wieku od 23 lat do 88 lat (średnia 58,9, odchylenie standardowe 13). Wszyscy pacjenci zostali poddani programowi kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej. Przed rozpoczęciem usprawniania i po jego zakończeniu dokonano oceny wydolności fizycznej za pomocą testu wysiłkowego. W 18 przypadkach było to badanie spiroergometryczne. Dwukrotnie oceniono również jakość życia oraz występowanie lęku i depresji przy użyciu kwestionariuszy SF-36, MacNew oraz HADS. Wyniki: Uzyskano poprawę wydolności fizycznej mierzoną szczytowym pochłanianiem tlenu o 21,2% (2,1 ml/kg/min), czasem trwania wysiłku o 32% (94,6 s) oraz maksymalnym obciążeniem o 25% (14 W). Ogólna jakość życia w kwestionariuszu SF-36 nie uległa zmianie. Odnotowano natomiast polepszenie w podskali fizycznej MacNew. Objawy lęku i depresji uległy zmniejszeniu wśród pacjentów, u których odnotowano je w badaniu wstępnym. Dwukrotnie doszło do adekwatnych interwencji ICD. Żaden z tych epizodów nie miał bezpośredniego związku z rehabilitacją. Wnioski: Rehabilitacja kardiologiczna w grupie pacjentów poddanych implantacji kardiowertera-defibrylatora skutkuje wzrostem wydolności fizycznej mierzonej szczytowym pochłanianiem tlenu, czasem trwania wysiłku i osiągniętym obciążeniem maksymalnym. Jej wynikiem jest także poprawa jakości życia, zmniejszenie objawów lęku i depresji. Jest to także metoda bezpieczna dla badanej grupy pacjentów.Introduction: The implantation of a cardioverter–defibrillator is an increasingly common form of therapy of ventricular arrhythmias. The population of patients subjected to such therapy in Poland is estimated at several thousand. The ICD prolongs the lives of patients, but it is also the cause of numerous psychological problems and often cause of decrease in physical activity. A significant group of patients after implantation are people with heart failure who require cardiac rehabilitation. There are no clear standards for its use in this group of patients. Material and methods: The study included 60 participants (14 women and 46 men) aged 23 to 88 years (mean 58.9, standard deviation 13). All of them were subjected to a comprehensive cardiac rehabilitation program. Prior to the rehabilitation and after the treatment physical fitness was evaluated by exercise test. Quality of life and anxiety and depression were assessed with SF-36, MacNew and HADS questionnaires. Results: Improved physical performance measured by peak oxygen uptake of 21.2% (2.1 ml/kg/min), exercise duration of 32% (94.6 s) and maximum load of 25% (14 W) was noted. Overall quality of life in the SF-36 questionnaire has not changed. However, there was an improvement in the physical MacNew subscale. Symptoms of anxiety and depression have been reduced in patients suffering those disorders in the initial evaluation. Two adequate ICD interventions occurred. None of these episodes had a direct connection with rehabilitation. Conclusions: Cardiologic rehabilitation in patients undergoing cardioverter-defibrillator implantation results in an increase in physical fitness measured by peak oxygen uptake, duration of exercise, and peak load. It also results in improved quality of life, reduced symptoms and depression and is a safe method for the study group of patients