Trening fizyczny u chorych z przewlekłą niewydolnością serca w podeszłym wieku — bezpieczeństwo i wpływ na wybrane parametry lewej komory serca, zmienność rytmu zatokowego oraz wydolność wysiłkową

Background. Exercise training is a well accepted treatment method for patients with chronic heart failure (CHF). The prevalence of CHF is especially high among elderly patients but they are often not qualified to physical training program because of advanced age. The aim of this study was to estimate the influence of 6-month physical training on safety, exercise tolerance, left ventricular (LV) parameters and heart rate variability (HRV) in patients above 65 years with ischemic CHF. Material and methods. Thirty two patients (mean age 70.6 ± 4.8) with CHF, NYHA II-III class, EF £ 35%, on standard pharmacotherapy were randomized either to a trained (A — 18 patients) or not trained group (B — 14 patients). Supervised aerobic training (calisthenics, cycling at 60% VO2 peak) for group A was conducted at the rehabilitation center for 6 months 3 times a week, 60 minutes daily. At baseline and after 6 months cardiopulmonary exercise test, echocardiography and 24 hour continuous ECG recording with HRV estimation were performed in both groups. Results. At baseline there were no differences in analyzed parameters between groups. On completion of the study we observed a comparable number of hospitalizations and exacerbations of heart failure symptoms in both groups. At 6 months in group A (trained) we observed a significant improvement of exercise capacity and HRV parameters. There were no change in LV parameters. In control group exercise capacity, HRV and LV parameters did not change significantly. Conclusions. Ambulatory exercise training provided for elderly patients (> 65 years) with ischemic CHF is safe and has a beneficial influence on exercise capacity, HRV and has no deleterious effect on LV parameters. Gerontol. Pol. 2010; 18, 4: 194–200Wstęp. Trening fizyczny jest uznaną metodą terapii stosowaną u chorych z przewlekłą niewydolnością serca (CHF). Rozpowszechnienie CHF jest szczególnie duże w podeszłym wieku, ale chorzy ci bardzo często są dyskwalifikowani z tej formy leczenia. Celem badania była ocena bezpieczeństwa 6-miesięcznego treningu oraz jego wpływ na wydolność wysiłkową, lewą komorę (LV) i parametry zmienności rytmu zatokowego (HRV) u chorych powyżej 65. roku życia z CHF o etiologii niedokrwiennej. Materiał i metody. Do 2 grup: grupy trenowanej (A — 18) i grupy nietrenowanej (B — 14), zrandomizowano 32 chorych (śr. wieku 70,6 ± 4,8; 23 mężczyzn, 9 kobiet) z CHF w II i III klasie według NYHA, z frakcją wyrzutową LV £ 35%, otrzymujących standardową farmakoterapię. Nadzorowany 6-miesięczny trening fizyczny dla grupy A prowadzono w Ośrodku Rehabilitacji Kardiologicznej 3 razy w tygodniu. Jednostka treningowa trwała 60 minut, a limit obciążenia ustalano indywidualnie na podstawie wyjściowego testu spiroergometrycznego (60% tętna uzyskanego przy szczytowym zużyciu tlenu). Początkowo i po 6 miesiącach u wszystkich chorych wykonywano spiroergometryczny test wysiłkowy, badanie echokardiograficzne oraz 24-godzinne badanie EKG z analizą HRV. Wyniki. Wyjściowo nie było istotnych różnic w zakresie analizowanych parametrów. W czasie trwania obserwacji liczba epizodów zaostrzenia CHF wymagających modyfikacji farmakoterapii była porównywalna w obu grupach. Po 6 miesiącach w grupie trenowanej stwierdzono istotną poprawę wydolności wysiłkowej oraz parametrów HRV. Parametry echokardiograficzne LV się nie zmieniły. W grupie kontrolnej zarówno wydolność wysiłkowa, zmienność rytmu zatokowego, jak i parametry LV istotnie się nie zmieniły. Wnioski. Ambulatoryjny trening fizyczny u chorych w podeszłym wieku z CHF o etiologii niedokrwiennej jest bezpieczny i korzystnie wpływa na wydolność wysiłkową i zmienność rytmu zatokowego oraz nie upośledza funkcji LV. Gerontol. Pol. 2010; 18, 4: 194–20