Kwas ursodeoksycholowy w cholestatycznych chorobach wątroby — w jakich sytuacjach jest skuteczny?

Kwas ursodeoksycholowy (UDCA) jest silnie hydrofilnym i prawie nietoksycznym kwasem żółciowym. Posiada wiele właściwości niespotykanych w przypadku innych kwasów żółciowych. Między innymi wykazuje silne działanie żółciopędne, działa cytoprotekcyjnie, szczególnie na hepatocyty oraz na cholangiocyty, ma właściwości antyapoptotyczne i immunomodulacyjne. Od wielu lat UDCA stosuje się w różnych chorobach wątroby i dróg żółciowych, szczególnie tych, które przebiegają z cholestazą. Jest także stosowany w chemoprewencji nowotworów przewodu pokarmowego. Obserwuje się również skuteczność UDCA w chorobach innych układów, jak na przykład w uszkodzeniach siatkówki lub w zespołach neurodegeneracyjnych. W wielu chorobach wątroby opinie o skuteczności UDCA nie są najczęściej oparte na zaplanowanych zgodnie z nowoczesnymi wymogami badaniach klinicznych, a jedynie na przesłankach teoretycznych i na niewielkiej liczbie obserwacji klinicznych. Działanie UDCA zostało najdokładniej zbadane w czterech chorobach, w których głównym objawem jest cholestaza: w pierwotnej żółciowej marskości wątroby (PBC), pierwotnym stwardniającym zapaleniu dróg żółciowych (PSC), wewnątrzwątrobowej cholestazie ciężarnych (ICP) i w kamicy żółciowej. W aktualnie obowiązujących wytycznych amerykańskiego i europejskiego towarzystwa hepatologicznego UDCA jest lekiem z wyboru w PBC oraz w ICP i może być stosowany w wybranych przypadkach kamicy żółciowej, które nie mogą być leczone operacyjnie. Natomiast nie zaleca się go w farmakologicznym leczeniu PSC. Gastroenterologia Kliniczna 2011, tom 3, nr 2, 79–8