Diagnoza i leczenie zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego

OCD is a disorder, which etiology is not clear, probably both psychological and biological. Significant meaning have functional disorders of basal ganglia, frontal lobe and thalamus and disorders of serotoninergic, noradrenergic and dopaminergic transmission. OCD, which demands therapy is regarding 2-3% of general population. The diagnosis of OCD is not based on neuroimaging studies or neuropsychological data mostly on the clinical picture, significant disorders of functioning and severe discomfort of patient. OCD therapy in children and adolescents as well as mild OCD in adults starts from CBT. If results are poor and in adults with severe OCD, significant disordered functioning we start with pharmacotherapy and CBT. Frequency of CBT (1/day-1/month) and number of sessions (10-30) are depended from age, severity of OCD symptoms, patient’s discomfort, and results of therapy. After significant improvement of mental state, CBT ought be continued for 3–6 months. Drugs approved by FDA for treatment of OCD: clomipramine, SSRI: fluoxetine, fluovoxamine, sertraline, and paroxetine are used in higher doses than in depression (in doses close to the upper limit of therapeutic range) and during 8-12 weeks to assessment of results pharmacotherapy. Suggested time of maintenance therapy is 1, 2 years and longer. If effects of pharmacotherapy are only partial, we can use augmentation, but data regarding this problem are not from RTC studies, and the effects of this therapy are not clear. In the most of standards of OCD treatment if three consecutive adequate treatments are ineeficient, we can diagnose refractory OCD. In patients with refractory OCD we can used combined pharmacotherapy: 2-3 drugs used for treatment OCD, but we must remember about possibility of occurrence of serotonine syndrome.Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (OCD) jest zaburzeniem o nie do końca wyjaśnionej etiopatogenezie psychologiczno-biologicznej. W powstaniu jego objawów istotne znaczenie mają zaburzenia czynności jąder podstawy, kory czołowej i wzgórza oraz zaburzenia transmisji serotoninergicznej, noradrenergicznej i dopaminergicznej. Zaburzenie OCD występuje u 2-3% populacji. O rozpoznaniu OCD nadal nie decyduje diagnostyka neuroobrazowa czy neuropsychologiczna, ale obraz kliniczny, istotne zaburzenia funkcjonowania i dyskomfort pacjenta. Leczenie OCD u dzieci i młodzieży oraz u osób dorosłych z jego łagodnym nasileniem rozpoczyna się od kognitywnej terapii behawioralnej (CBT), a jeśli nie ma efektów lub u dorosłych występuje nasilone OCD, które istotnie zaburza funkcjonowanie i jest przyczyną dyskomfortu, to stosuje się farmakoterapię + CBT. Częstość CBT (od 1/dzień do 1/miesiąc) i liczba sesji terapeutycznych (10-30) zależą od wieku, nasilenia objawów, dyskomfortu pacjenta i efektów tej terapii. Po uzyskaniu istotnej poprawy CBT powinno się kontynuować przez okres 3-6 miesięcy. W leczeniu OCD FDA zaleca następujące leki: klomipraminę, inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI): fluoksetynę, sertralinę, fluwoksaminę, paroksetynę, które stosuje się w dawkach wyższych niż w dużej depresji (z górnej części zakresu dawki terapeutycznej) przez 8-12 tygodni w celu oceny skuteczności leczenia. Proponowany czas leczenia podtrzymującego to rok, 2 lata i dłużej. Jeśli efekt farmakoterapii jest częściowy, stosuje się potencjalizację. Brakuje jednak kontrolowanych badań (RTC) potwierdzających skuteczność opisywanych w piśmiennictwie strategii wzmacniających, których nie można rekomendować jako mających oparcie w faktach naukowych. W większości standardów przyjmuje się, że jeśli 3 kolejne kuracje nie przyniosły efektu (OCD lekooporne), to można stosować leczenie skojarzone. Podczas stosowania terapii 2 lub 3 lekami działającymi na układ serotoninergiczny należy pamiętać o możliwości pojawienia się zespołu serotoninowego. Ostatnim wyborem są elektrowstrząsy lub zabieg neurochirurgiczny