Przeszczep serca jest nadal metodą z wyboru w leczeniu chorych z ciężką niewydolnością serca

W ostatnim 20-leciu osiągnięto znamienny postęp w diagnostyce i leczeniu niewydolności serca. Stało się to dzięki wprowadzeniu do standardów farmakoterapii inhibitorów konwertazy angiotensyny i blokerów receptorów beta-adrenergicznych. Istotny udział w poprawie rokowania wiąże się również z rozwojem elektroterapii i kardiochirurgii. Rokowanie chorych z ciężką niewydolnością serca jest podobne do prognozy opartej na wieloośrodkowych randomizowanych badaniach dotyczących leków (CONSENSUS, CIBIS II, MERIT-HF, COPERNICUS). W latach 2003-2007 prowadzono w Polsce rejestr pacjentów z ciężką niewydolnością serca (POLKARD-HF). Rejestrowano wszystkich chorych wstępnie kwalifikowanych do przeszczepu serca (HTX). Czas obserwacji był równy średnio 601 dni (1-1462). Roczna śmiertelność (zgon lub HTX w trybie superpilnym) wyniosła 20% i różniła się od danych Stewarta i wsp. (2001 r.). Istotnie różna była przeżywalność chorych POLKARD-HF zależnie od klasy NYHA w porównaniu z danymi z końca lat 80. Niestety, nadal pacjenci w IV klasie według NYHA charakteryzowali się bardzo wysoką śmiertelnością roczną - powyżej 50%. Zgodnie z wynikami POLKARD-HF roczne ryzyko zgonu osób, u których wykonano HTX w trybie planowym, wyniosło około 20%, 3-letnie - około 22% i różniło się od ryzyka zgonu osób z niewydolnością serca leczonych farmakologicznie. Wyniki te są podobne do rezultatów pochodzących z innych ośrodków europejskich i skłaniają do zastanowienia się nad celowością wykonywania HTX u chorych kwalifikowanych w trybie planowym (status UNOS 2). Bez wątpienia kandydatami do HTX są pacjenci w IV klasie według NYHA. Chorzy zakwalifikowani do HTX w trybie planowym powinni być objęci opieką specjalistyczną ośrodków wykonujących przeszczepy serca, a HTX należy przeprowadzać w tej grupie w chwili uzyskania kwalifikacji superpilnej (status UNOS 1 i 1a). W Polsce trzeba stworzyć specjalistyczny system opieki nad chorymi z ciężką niewydolnością serca, zwłaszcza nad pacjentami zakwalifikowanymi do HTX. Istnieje pilna konieczność wprowadzenia nowoczesnych systemów mechanicznego wspomagania serca (LVAD), pozwalających precyzyjnie określić wskazania lub przeciwwskazania do HTX oraz umożliwiających długotrwałe leczenie. Folia Cardiologica Excerpta 2010; 5, 1: 20-2