Chronic kidney disease as a factor increasing the risk of drugs nephrotoxicity and the methods of drug-induced injury detection

Leki mogą powodować uszkodzenie nerek poprzez różne mechanizmy, prowadząc do dysfunkcji kłębuszków nerkowych (glomerulopatia) i/lub cewek (tubulopatia, śródmiąższowe zapalenie nerek). Przewlekła choroba nerek jest jednym z najważniejszych czynników ryzyka pogorszenia funkcji nerek w czasie stosowania nefrotoksycznych leków. Uszkodzona nerka wykazuje mniejszą zdolność adaptacji do niekorzystnych warunków wywołanych zadziałaniem czynnika szkodliwego. Lekami często działającymi nefrotoksycznie są w szczególności inhibitory konwertazy angiotensyny, diuretyki, niesteroidowe leki przeciwzapalne, antybiotyki i niektóre leki onkologiczne. Większe bezpieczeństwo w przypadku stosowania tych le­ków zapewnia monitorowanie czynności nerek. Podstawowymi wskaźnikami służącymi do oceny funkcji nerek w trakcie stosowania leków nefrotoksycznych są stężenie kreatyniny w surowicy oraz współczynnik filtracji kłębuszkowej (GFR). Obecnie powszechnie stosowaną przez labora­toria analityczne metodą szacowania GFR jest uproszczony wzór MDRD. Rzadziej stosowanym wskaźnikiem służącym do oceny GFR jest stężenie cystatyny C w surowicy. Nowoczesnym, bardzo czułym wskaźnikiem, który może znaleźć zastosowanie w praktyce klinicznej, do oceny uszkodzenia nerek jest lipokaina (NGAL), której wartość odzwierciedla uszkodzenie komórek nabłonka cewek nerkowych. Wzrost stężenia w moczu NGAL obserwuje się już po 2 godzinach od zadziałania czynnika uszkadzającego, niezależnie od zmian GFR.Drugs may cause kidney damage by various mechanisms leading to glomerular (glomerulopathy) and/or tubular dysfunction (tubulopathy, interstitial nephritis). Chronic kidney disease is one of the most important risk factors for deterioration of renal function during treatment with nephrotoxic drugs. Damaged kidneys have lower capacity to adapt to adverse conditions caused by noxious agent. Drugs often causing nephrotoxic effects are particularly angiotensin converting enzyme inhibitors, diuretics, non-steroidal anti-inflammatory drugs, antibiotics and some anticancer medication. Monitoring of renal function provides greater safety when using these drugs. The main indicators for the assessment of renal function during treatment with nephrotoxic drugs are serum concentrations of creatinine and glomerular filtration rate (GFR). Nowadays, the analytical laboratories are widely using simplified MDRD formula as the method for estimation of GFR. Less frequently used biomarker for the assessment of GFR is the concentration of serum cystatin C. Modern, very sensitive indicator of kidney damage, that can be used in clinical practice in the coming years, is lipokaina (NGAL), which reflects the injury to renal tubular epithelial cells. The increase in urinary NGAL concentration is already observed after 2 hours from the application of noxious agent, and regardless of GFR changes