Pozytonowa tomografia emisyjna (18FDG-PET) w poszukiwaniu przerzutów raka rdzeniastego tarczycy

Introduction: Medullary thyroid carcinoma (MTC) is usually more advanced at presentation than differentiated thyroid cancers and often has distant metastases. The primary treatment of MTC is total thyroidectomy and regional lymph node dissection. The efficacy of these procedures has been limited by the aggressiveness of the disease and metastatic spread at the time of surgery. Persistently elevated levels of calcitonin (CT) and carcinoembryonic antigen (CEA) or their increase postoperatively are indicative for residual or recurrent disease. Conventional imaging methods such as ultrasonography, computed tomography, magnetic resonance imaging and MIBI scintigraphy usually fail to find the source of calcitonin. Better imaging properties have been shown by DMSA scintigraphy, somatostatin receptor scintigraphy or by positron emission tomography (PET). The aim of the study was to evaluate the diagnostic accuracy of PET for the localisation of occult MTC in patients after surgery with increased concentrations of CT, in whom conventional imaging procedures have not been successful. Material and methods: The PET investigation using 18F-fluoro- 2-deoxy-D-glucose combined with computed tomography (18FDG-PET/CT) was performed at the Department of Nuclear Medicine (Oncology Centre in Bydgoszcz) between January and October 2004. In five patients with postoperative calcitonin ranging from 164 to > 2000 ng/l (normal < 10 ng/l) no tumour lesions were found using other imaging methods. Results: In four of five cases, responsible lesions with a higher metabolism of FDG, indicating MTC tissue (remnants or metastases), were localised. In one patient no focus of FDG accumulation was found despite high CT concentration. PET detected tumour manifestations in the neck and the mediastinum in two patients, in the lung and the left adrenal gland in one case and in the neck and the liver in another patient. As a result of surgery for the removal of a residual tumour or metastases the accuracy of diagnosis was confirmed by histopathology in all four cases and a decrease in CT and CEA levels was observed in 3/4 cases. The metabolic imaging findings by PET/CT ensured that the surgery on these patients was successful. Conclusions: For the detection of occult residual or metastatic MTC lesions, 18FDG-PET is a valuable procedure in imaging diagnostics.Wstęp: Rak rdzeniasty tarczycy zwykle jest rozpoznawany w stadium bardziej zaawansowanego guza niż raki zróżnicowane i często z przerzutami. Leczeniem z wyboru jest całkowite wycięcie tarczycy i regionalnych węzłów chłonnych. Skuteczność tych zabiegów bywa ograniczona, co wiąże się z agresywnością choroby i jej zaawansowaniem w momencie operacji. Utrzymujące się lub ponownie podwyższone stężenia kalcytoniny (CT) i antygenu rakowo-płodowego (CEA) wskazują na obecność resztkowej choroby lub wznowę procesu. Jednak nie zawsze rutynowo wykonywane badania obrazowe (USG, TK, MRI, scyntygrafia MIBI) prowadzą do znalezienia źródła kalcytoniny. Większą czułość wykazuje scyntygrafia DMSA, receptorów somatostatynowych i pozytonowa tomografia emisyjna (PET). Celem niniejszej pracy była ocena przydatności badania PET w celu zlokalizowania ognisk wznowy i/lub przerzutów raka rdzeniastego u chorych z podwyższonymi stężeniami kalcytoniny po leczeniu operacyjnym, u których rutynowymi metodami nie znaleziono ogniska nowotworu. Materiał i metody: Badanie PET z wykorzystaniem 18F-fluoro-2-deoksy-D-glukozy, połączone z tomografi komputerową (18FDG-PET/CT), przeprowadzono w Zakładzie Medycyny Nuklearnej Centrum Onkologii w Bydgoszczy między styczniem a październikiem 2004 roku. Badanie to wykonano u 5 chorych, u których obserwowano podwyższone pooperacyjne stężenia kalcytoniny (164,0 - > 2000,0 ng/l; norma < 10,0 ng/l), a rutynowe badania obrazowe nie lokalizowały podejrzanych ognisk.Wyniki: U 4 spośród 5 chorych wykazano w tym badaniu obecność ognisk o zwiększonym metabolizmie 18FDG, które wskazywały na umiejscowienie zmiany nowotworowej. W jednym przypadku nie stwierdzono wyraźnego ogniska wzmożonego metabolizmu znacznika, mimo wysokich stężeń kalcytoniny. Rozpoznane ogniska zlokalizowane były w dwóch przypadkach na szyi i w śródpiersiu, w jednym w płucu i lewym nadnerczu, a w jednym na szyi i w wątrobie. W wyniku przeprowadzonych powtórnych operacji, u wszystkich chorych potwierdzono histopatologicznie prawidłowość rozpoznania, a w 3 przypadkach stwierdzono obniżenie stężeń kalcytoniny i CEA, co świadczy o skuteczności leczenia chirurgicznego opartego na obrazach z badania PET/CT. Wnioski: Pozytonowa tomografia emisyjna stanowi cenną metodę diagnostyki obrazowej w poszukiwaniu przerzutów raka rdzeniastego tarczycy o trudnej do ustalenia lokalizacji