Zmiany ogniskowe w tarczycy u pacjentów z akromegalią — badanie kliniczno-kontrolne oraz aktualizacja metaanalizy

Introduction: Acromegaly results from oversecretion of growth hormone and subsequently insulin growth factor-1. According to some authors, the disease can cause increased prevalence of nodular goitre and thyroid cancer (TC). However, the number of studies comparing acromegalic patients with control groups is low. We aimed to assess the prevalence of thyroid lesions in patients with acromegaly in comparison to an age- and sex-matched control group and to update the meta-analysis previously performed in our department by the same authors. Material and methods: We searched medical documentation of patients with acromegaly treated in our department between 2003 and 2013. The prevalence of thyroid abnormalities was compared with the group of patients with hormonally inactive adrenal incidentalomas. To perform the meta-analytic part of the paper we also searched ten databases to find relevant papers. Results: Two hundred and five patients with acromegaly and 184 patients with incidentalomas were included. Any thyroid lesions were present in 77.6% of patients with acromegaly vs. 63.0% with incidentalomas (p = 0.002), multinodular goitre — 66.8% vs. 47.8% (p = 0.0002), and TC- 5.4% vs. 2.7% (p = 0.21) respectively. For thyroid lesions the pooled odds ratio (OR) was 3.1 (95% confidence interval [CI] 1.8–5.5), and for TCs the OR was 4.5 (95% CI 1.9–10.3). Conclusions: According to our results thyroid lesions were significantly more common in patients with acromegaly; in case of TC the difference was not significant. The updated meta-analysis showed significantly increased prevalence of both disorders. In conclusion, systematic thyroid examination should be an important part of follow-up in case of acromegalic patients. (Endokrynol Pol 2017; 68 (1): 2–6) Wstęp: Akromegalia jest skutkiem nadmiernego wydzielania hormonu wzrostu i w konsekwencji insulinopodobnego czynnika wzrostu 1. Według części autorów choroba ta może skutkować zwiększoną częstością występowania wola guzkowego i raka tarczycy (TC). Jednakże liczba prac porównujących pacjentów z akromegalią z grupą kontrolną jest niewielka. Celem pracy była ocena częstości występowania zmian ogniskowych u pacjentów z akromegalią w porównaniu z grupą kontrolną dopasowaną pod względem płci i wieku, a także aktualizacja metaanalizy wykonanej wcześniej w naszej Klinice przez tych samych autorów. Materiał i metody: Przeszukano dokumentację medyczną pacjentów chorujących na akromegalię, leczonych w naszej Klinice pomiędzy 2003 i 2013 rokiem. Częstość występowania nieprawidłowości w tarczycy porównano z grupą pacjentów z hormonalnie nieczynnymi przypadkowiakami nadnercza. W celu wykonania metaanalizy przeszukano osiem różnych baz danych w celu odnalezienia adekwatnych publikacji. Wyniki: Włączono 205 pacjentów z akromegalią i 184 z przypadkowiakami nadnercza. Jakiekolwiek zmiany ogniskowe były obecne u 77,6% pacjentów z akromegalią i 63,0% pacjentów z przypadkowiakami (p = 0,002), wole wieloguzkowe — 66,8% vs. 47,8% (p = 0,0002), RT — odpowiednio u 5,4% vs. 2,4% (p = 0,21). Dla zmian ogniskowych w tarczycy łączony iloraz szans (OR) wyniósł 3,1 (95% przedział ufności [CI] 1,8–5,5), dla RT OR wyniósł 4,5 (95% CI 1,9–10,3). Wnioski: Na podstawie opisanych wyników zmiany ogniskowe tarczycy występowały istotnie częściej u pacjentów z akromegalią; w przypadku TC różnica nie była istotna. Uaktualniona metaanaliza wykazała znamiennie podwyższoną częstość występowania obu nieprawidłowości. Podsumowując, regularne badania tarczycy powinny być istotnym elementem monitorowania pacjentów z akromegalią. (Endokrynol Pol 2017; 68 (1): 2–6)