Uszkodzenie ślinianek po terapii 131I u pacjentów ze zróżnicowanym rakiem tarczycy. Doniesienie wstępne

Introduction: The purpose of the study was to evaluate salivary gland dysfunction after a high-dose radioiodine therapy administered to patients with differentiated thyroid carcinoma. Material and methods: The study group consisted of 60 patients (age range 20-78 years). Detailed history about complaints from the oral cavity were taken, followed by the ultrasonography and dynamic scintigraphy. The procedure was performed on 40 patients before and one year after radioiodine administration, and a single-time on 20 patients treated with multiple doses in the past. Results: Data analysis shows no statistically significant increase of subjective sufferings after first radioiodine dose (60-150 mCi), small decrease of uptake ratio UR (< 10%) and diminished parotid glands transverse diameter (~ 10%). The patients after multiple therapies (i.e. average dose of 250 mCi) informed more often about problems connected with decreased salivation (~ 20% patients), in scintigraphy there was a reduction of parotid UR 21-23% and parotid maximal secretion MS 7-13%. Ultrasonography did not show changes in salivary glands echogenicity after 12 months from the first dose of 131I. There was no close relationship between scintigraphically revealed dysfunctions and the occurrence of complaints; no correlation between appearance of acute sialadenitis symptoms after radioiodine therapy and subsequent dysfunctions. Conclusions: The main conclusion is that a single dose of 131I has no significant influence on salivary gland function; a repeated high-doses therapy is connected with an essential risk of side-effect occurrence. Scintigraphy can evaluate salivary gland function with high sensitivity. Parotid glands are more radiosensitive than submandibular. (Pol J Endocrinol 2008; 59 (5): 403-410)Wstęp: Celem pracy była ocena uszkodzenia ślinianek po zastosowaniu dużych dawek radiojodu, podawanych pacjentom z powodu zróżnicowanego raka tarczycy. Materiał i metody: Badaniami objęto grupę 60 chorych w wieku 20-78 lat. Zebrano szczegółowy wywiad dotyczący dolegliwości ze strony jamy ustnej, wykonano USG i scyntygrafię dynamiczną ślinianek. U 40 osób procedurę przeprowadzono 2-krotnie - przed i rok po podaniu 131I, natomiast jednokrotnie u 20 osób leczonych kilkoma dawkami w przeszłości. Wyniki: W analizie wyników wykazano brak statystycznie istotnego wzrostu subiektywnych dolegliwości po pierwszej dawce radiojodu (60-150 mCi), niewielki spadek UR (< 10%), a w USG zmniejszenie wymiaru poprzecznego przyusznic (ok. 10%). Osoby po wielokrotnej terapii informowały częściej o problemach związanych ze zmniejszonym wydzielaniem śliny (ok. 20% pacjentów), w scyntygrafii wystąpiła redukcja UR przyusznic o 21-23% i MS przyusznic o 7-13%. Ultrasonograficznie nie uwidoczniono zmian w echogeniczności ślinianek po 12 miesiącach od momentu podania pierwszej dawki 131I. Nie stwierdzono wyraźnej zależności pomiędzy zmianami w badaniu scyntygraficznym a występowaniem dolegliwości oraz związku pomiędzy występowaniem objawów ostrego sialadenitis po podaniu radiojodu a późniejszymi zaburzeniami funkcji gruczołów. Wnioski: Pojedyncza dawka 131I ma niewielki wpływ na funkcję ślinianek; powtarzanie terapii dużymi dawkami wiąże się już jednak z istotnym wzrostem ryzyka wystąpienia powikłań. Scyntygrafia jest czułą metodą oceny funkcji gruczołów ślinowych. Ślinianki przyuszne są bardziej wrażliwe na terapię radiojodem niż ślinianki podżuchwowe. (Endokrynol Pol 2008; 59 (5): 403-410