Jonge goden

Het tegendeel zien we bij Marc Belderbos, oud-student aan de UCL en jarenlang assistent aan de architectuurafdeling daar. Hij stelt de architectuur en haar actuele mogelijkheden op een radicale manier aan de orde. Hij affirmeert met klem het bestaan van een eigen architectuur-ruimte, 'une nouvelle architecture archaïque', maar ziet die niet als een breuk met het gewone, dagelijkse leven. Hij heeft de wereld van de actuele architectuur verkend in stages bij Paolo Portoghesi en Alessandro Anselmi, maar komt telkens terug op zijn eigen fundamentele bezinning op de 'archaïsche structuur die alle ideeën voorafgaat'. In zijn eigen woorden: 'Er wordt geen enkele verwijzing gemaakt naar culturele voorwerpen uit de geschiedenis van de architectuur. In die zin ontwerp ik niet op een postmodernistische manier. Maar mijn gebouwen zijn wel van na het modernisme. Hun "architecturatie" (samenstelling) is veel belangrijker dan hun architectuur (gezien als produceren van afgewerkte voorwerpen of afgewerkte werelden tegenover de wereld). Deze gebouwen plaatsen zich dus niet in een esthetische geschiedenis van de architectuur (…) Ik heb veel meer gepoogd een ethische houding aan te nemen. Het uiteindelijke doel is een architectuur die vrijheid toelaat en zich plaatst achter de geest en niet tegenover hem. Deze gebouwen worden zo een ethisch deel van de architectuur: zij stellen een concreet gezag voor onder welk de mens kan leven. De mens leeft vrij omdat dit gezag geen macht heeft. De identiteiten, vrij van betekenissen, steunen voortdurend de identiteit van wie er woont.' In een woning in Oudergem van 1989 met haar 'strikt opgebouwde muren uit steen van Parijs, als de bovenste laag van de opeenvolgende lagen van de aardkorst', wordt deze dramatische opvatting van architectuur op een opvallende wijze gedemonstreerd. Ze komt ook tot uiting in de woning die Belderbos in 1989-1991 inricht in de verlaten Hillaert-loodsen aan de Leiedam te Astene-Deinze. De architect geeft zelf het commentaar bij zijn plannen, door middel van tekeningen en foto's, maar ook van pertinente teksten: 'Twee architecturen kruisen elkaar op deze plek. De eerste architectuur is aangebracht door de heer Hillaert die, onteigend in Gent, zijn gebouwen per boot naar Astene bracht. De architectuur van deze gebouwen vormt een volledig gesloten object. Er is geen enkel verband met de wereld. De architectuur ligt als een verloren boot met muren rondom een oppervlakte van tien bij zestig meter en een gewelf met noklicht. De tweede architectuur heeft elke plaats ingericht als niet-centraal deel van een aggregatie, in het reële, met het "andere" (…). Het plan, kruising van twee plannen, bouwt een relatie op met de omgeving, zodat het gebouw zich niet meer als esthetisch voorwerp voorstelt aan de wereld, maar als een oneindige structurering van het reële.' En hij besluit: 'De kunst, de wetenschap, de politiek en de liefde hebben dit gemeen dat zij aantonen dat de werkelijkheid niet is wat zij lijkt. Sinds altijd, d.w.z. op archaïsche wijze, gaan de kunst, de wetenschap, de politiek en de liefde, alle intiem verbonden met de architectuur, op een besliste manier naar het andere onbekende. Ze doen een andere, nieuwe waarheid ontstaan die niet overeenkomt met datgene dat waarschijnlijk verwacht wordt. De kunst, de wetenschap, de politiek en de liefde zijn – waarom het niet zeggen – schuin. Ze gaan beslist naar het andere. Samengevat veronderstelt dit project dat de waarheid schuin is en dat de gesloten wereld van de zekere afbeeldingen eindig is.'status: publishe