Laet den Beyaert spelen

Het programma bestaat uit een aantal stukken die representatief zijn voor het repertoire dat beiaardiers in de eerste helft van de zeventiende eeuw in de Zuidelijke Nederlanden speelden. Net zoals in de versteekboeken van Hendrick Claes en Théodore de Sany situeert dit repertoire zich tussen een brede vork: van eenvoudige melodie-bas harmonisaties tot intavolaties van complexe madrigalen en motetten. In tegenstelling tot de versteekboeken, waarin het liturgisch-religieus repertoire overweegt, is in dit concert vooral de profane muziek vertegenwoordigd. Het is een keuze die op basis van het onderzoek gerechtvaardigd lijkt. De werken werden geschreven voor beiaarden van anderhalf octaaf zonder pedaal (op basis van Claes’ versteekboek) tot maximum drie octaven met pedaal (op basis van de Sany’s versteken voor de beiaard van de Sint-Nicolaastoren te Brussel). Hierdoor zijn ze representatief voor het beiaardpatrimonium in de eerste helft van de zeventiende eeuw. Zij geven ook een beeld van de verschillende facetten van de artistieke reconstructie die op basis van het onderzoek tot stand kwam: intavolatie (bv. Bonjour mon coeur), adaptatie van versteken (bv. Passamezzo), bewerkingen op basis van klavierrepertoire (bv. Une jeune fillette). De reconstructie door improvisatie krijgt een uitgeschreven vorm in de improvisaties over de cantus firmus Ave maris stella en over de ostinaatbas van de Bergamasca. De intavolaties van madrigalen en chansons, alsook van het motet Dies sanctificatus, vormen het belangrijkste aandeel van het programma. Op basis van mijn onderzoek acht ik het aannemelijk dat deze werken wellicht de enige stukken waren die ook effectief voorkwamen in de boeken waaruit beiaardiers, zoals uit getuigenissen blijkt, speelden. Ook deze intavolaties werden binnen een brede vork geplaatst: van polyfone reductie met beperkte diminuties en cadensversieringen voor een twee-octaafsbeiaard (bv. Vestiva i colli) tot begeleide monodie-modellen met rijkelijk gecoloreerde melodieën (bv. Den lustelycken maÿ). Alle diminuties en cadensversieringen zijn uitgeschreven, maar het is niet uitgesloten dat beide aspecten ook (gedeeltelijk) ex tempore werden uitgewerkt. De versieringen van melodienoten (trillers en mordenten), die omwille van technische beperkingen niet of nauwelijks in de versteken voorkomen, worden tijdens het beiaardspel ex tempore toegevoegd.status: publishe