De meerwaarde van een medisch farmaceutisch overleg in de eerste lijn

Context: De toenemende vergrijzing brengt een stijgende prevalentie van chronische aandoeningen met zich mee. Dat gaat gepaard met de inname van steeds grotere hoeveelheden medicatie, hetgeen niet zonder gevaar verloopt, zeker niet voor oudere patiënten. Onderzoek toont aan dat 6-17% van de ziekenhuisopnames van 65-plussers het gevolg is van een medicatieprobleem. Het feit dat 70-90% van die opnames mogelijk vermijdbaar is, geeft aan dat een efficiënte aanpak van het medicatiebeheer absoluut prioritair wordt. Een van de manieren waarop dat zou kunnen gebeuren, is door middel van de organisatie van een medisch-farmaceutisch overleg of MFO. Een gelijkaardig project in Nederland blijkt immers enorm succesvol te zijn. Onderzoeksvraag: In het eerste deel van deze MANAMA-scriptie wilden we nagaan welke oplossingen ter verbetering van het medicatiebeheer bij ouderen, reeds beschreven zijn in de literatuur en welke oplossingen de betrokken hulpverleners zelf voorstellen. In het tweede deel hebben we zelf een medisch-farmaceutisch overleg of MFO georganiseerd, waarbij we zowel de haalbaarheid als het effect op het voorschrijfgedrag van de huisartsen wilden nagaan. Methode (literatuur & registratiewijze): Het eerste deel van de onderzoeksvraag werd beantwoord op basis van een literatuuronderzoek en de analyse van een rapport van het KCE, waarin de oplossingen van de betrokken hulpverleners worden vermeld. Wat het tweede deel betreft, hebben we zelf een MFO georganiseerd in de eigen huisartspraktijk. Om het effect van dat overleg op het voorschrijfgedrag van de huisartsen na te gaan, werd een kwantitatief onderzoek uitgevoerd waarbij de medicatieschema’s van de betrokken patiënten voor en na het overleg met elkaar werden vergeleken. Het daaropvolgende kwalitatief onderzoek, waarbij de deelnemers een vragenlijst werd voorgelegd, had tot doel de haalbaarheid van het MFO na te gaan. Resultaten: Het literatuuronderzoek gaf aan dat er verschillende oplossingen bestaan, maar dat tot nu toe geen enkele methode erin geslaagd is haar effectiviteit te bewijzen. Een gecombineerde en geïndividualiseerde aanpak lijkt nog het meeste succes te hebben, maar ook daar blijven nog veel onduidelijkheden bestaan. Hetzelfde geldt voor de voorstellen uit het rapport van het KCE. Het kwantitatief onderzoek toonde dat 37% van de aangenomen wijzigingen kon worden doorgevoerd, maar dat het totaal aantal geneesmiddelen evenwel niet gereduceerd kon worden. Wat de haalbaarheid betreft waren niet alle artsen van mening dat het mogelijk 3 is om regelmatig een overleg te organiseren. De redenen die werden aangehaald waren vooral het tijdsgebrek en het ontbreken van een of andere vorm van financiering. Conclusies: Hoewel er veel mogelijke oplossingen blijken te bestaan, is het moeilijk om er de beste methode uit te halen. Het MFO lijkt op het eerste zicht een goede oplossing te zijn, maar ook daar zal zeker verder onderzoek nodig zijn om de resultaten te bevestigen. Wat de haalbaarheid betreft, geven de artsen aan dat er eerst iets moet gebeuren in het systeem van de Belgische gezondheidszorg. Trefwoorden: medisch-farmaceutisch overleg, medicatiebeheer, ouderen, polyfarmacie.status: publishe