Opleiding in kleine en middelgrote bedrijven: een onderzoek naar de relatie tussen opleiding en het presteren van het bedrijf. Paper

De aandacht naar de relatie tussen HRM en performantie is de laatste jaren sterk toegenomen. In veel onderzoek worden allerlei afzonderlijke HRM-domeinen onder de loep genomen. Vooral verschillende beloningspraktijken en de mate waarin organisaties investeren in opleiding zijn in deze onderzoekstraditie onderwerp van onderzoek geweest. Met enige regelmaat worden significante relaties gevonden tussen het investeren in opleiding en de bedrijfsperformantie. De aandacht gaat daarbij voornamelijk uit naar grote bedrijven. Op kleine en middelgrote bedrijven wordt nauwelijks ingezoomd. Nochtans maakt deze groep een belangrijk deel uit van de economische activiteit. Daarnaast kunnen we vaststellen dat onderzoek naar de relatie tussen opleiding en performantie zich bijna uitsluitend richt op formele opleiding. Het ‘werkend leren’ krijgt zelden aandacht. Onze ambitie in deze bijdrage is na te gaan of het investeren in opleiding en vorming ook rendeert in kleinere organisaties. Meer bepaald willen we nagaan of KMO’s te winnen hebben bij een grotere aandacht voor opleiding en vorming. We beperken ons daarbij niet tot de relatie tussen het investeren in formele opleiding (intern on-the-job; intern off-the-job en externe opleiding) en de prestaties van het bedrijf, ook het verband tussen het werkend leren (het uitbouwen van een arbeidsorganisatie met veel inherente leermogelijkheden) en het presteren van het bedrijf komt aan bod. Verder onderzoeken we of het effect van het voorzien in formele opleiding én het uitbouwen van werkend leren sterker is dan enkel het voorzien in formele opleiding of enkel het uitbouwen werkplekken met veel leermogelijkheden. Daarnaast staan we stil bij de ‘afruil’ tussen werkend leren en formeel opleiden die vaak als typisch voor de KMO wordt aangegeven. Uit de analyses kunnen we concluderen dat een intensief opleidingsbeleid en het uitbouwen van werkplekken met veel leermogelijkheden ook in KMO’s meerwaarde creëert in termen van arbeidsproductiviteit. Opvallend daarbij is dat het voorzien in formele opleiding een grotere meerwaarde levert aan de arbeidsproductiviteit dan enkel het aanbieden van werkend leren. De combinatie van beide genereert het sterkste effect op de arbeidsproductiviteit. Een laatste opvallende vaststelling is dat bedrijven met veel inherente leermogelijkheden een significant hogere kans vertonen om ook in opleiding te investeren. Het is met andere woorden ‘en/en’ en niet ‘of/of’. KMO’s die geen formele opleiding organiseren (eventueel extern), compenseren het ‘niet-opleiden’ immers niet systematisch door de uitbouw van een meer ‘lerende’ organisatie.status: publishe