Dişli Çark Kusurlarının Viskoz Sürtünme Şartında Gürültü ve Titreşim Analizi

Dişli çarklar, makinelerde güç aktarmada kullanılmalarının yanı sıra dişli tiplerine göre mekanik hareketin yönünü değiştirmek üzere kullanılabilen önemli makine elemanlarıdır. Döner harekete sahip makinelerde, dişli çarkların uzun süreli kullanımları ve yüklemeler altında çalışmaları sebebiyle, zamanla bazı hasarlar ortaya çıkabilmektedir ve bu hasarlar makinenin çalışmasını durdurabilecek ciddi sorunlara yol açabilir. Bu bakımdan makine hasarının daha oluşum aşamasında iken tespitine yönelik titreşim ve akustik yöntemler literatürde mevcuttur. En temel dişli hataları, genellikle dişli üzerinde oluşabilen bir çatlak veya yüzey pürüzlülüğünün artması (pitting) ve ilerlemesiyle ortaya çıkabilecek dişli kusurlarıdır. Özellikle kuru sürtünme ve viskoz sürtünme şartlarında dişliler farklı şekillerde titreşim ve gürültü kaynağına sahip olabilmektedir. Bu çalışmada, tek kademeli bir dişli kutusu üzerinden viskoz sürtünme şartlarında (yağ banyosuna sahip) gürültü ve titreşim ölçümleri alınarak, farklı çalışma hızları ve yükleme koşullarındaki titreşim, gürültü değerleri ve grafikleri incelenmiştir. Geçmiş çalışmalarda kuru sürtünme şartlarında elde edilen rms (root mean square), kurtosis ve crest (tepe) faktörü (CF) gibi nicelikler bu çalışmada viskoz sürtünme şartı için elde edilmiş ve sonuçlar irdelenmiştir. Hasar şiddeti için rms sonucu ve CF daha belirleyici iken yağlı şartların titreşim ve gürültü seviyelerini bir miktar azalttığı görülmüştür.Gear wheels are important machine elements that can be used to change the direction of mechanical movement in relation to the gear types used, as well as in the use of power transmission. In machines with rotary motion, due to long-term use of gear wheels and work under loadings, some faults may occur over time and these faults can cause serious problems that can stop the operation of the machine. For this reason, vibration and acoustic methods for detection of machine damage in the beginning phase of faults are available in the literature. The most seen gear faults are the damages that can occur due to a pitting and progression of a crack or surface roughness that may occur on the gear. Especially in dry friction and viscous friction conditions, gears can have a source of vibration and noise in different ways. In this study, noise and vibration measurements were taken in viscous friction conditions (with oil bath) through a single-stage gearbox and vibration, noise values and graphics at different operating speeds and loading conditions were examined. RMS (root mean square), kurtosis and crest factor (CF) obtained for dry friction conditions in previous studies were obtained for viscous friction condition in this study and the results were examined. While RMS and CF were more determinant for fault severity, it was observed that viscous conditions decreased vibration and noise levels.