Çekirdeksiz kuru üzüm dış ticaretinde Avrupa Birliği gıda ve kalite güvenlik sistemine uyum olanakları üzerine bir araştırma

Son yıllarda AB ülkelerinde yas meyve ve sebze gibi taze tüketilen ürünlerde tüketici taleplerinde köklü degisiklikler yasanmıstır. Bu baglamda, tüketiciler çevre ve dogaya daha duyarlı olup, kimyasalların yogun olarak kullanıldıgı klasik üretim teknigiyle üretilmis ürünler yerine, çevreyle barısık üretim teknikleri ile dogal ortamlar da yetistirilmis ürünleri tercih etmektedirler. Avrupalı bazı Gıda Perakendecileri de degisen tüketici tercihlerini göz önünde bulundurarak asıl amacı tarımsal kimyasalların azaltılması olan EUREPGAP protokolünü hazırlamıslardır. EUREPGAP, tüketilen yas meyve ve sebzede belirli bir standardı tutturmak, insan ve çevre saglıgı için temiz ürünler üretilmesini saglamak, ayrıca bu ürünlerin üreticisi çiftçilerin yasam standartlarını yükseltmek amacıyla ortaya konmus bir uygulama olup uluslararası ticaret kapsamında tarife dısı bir engel özelligi tasımaktadır. Gelecekte çekirdeksiz kuru üzüm alanında da yaygınlasması beklenen EUREPGAP Uygulaması dısında, üreticilerin ve ihracatçı firmaların uyabilecekleri uluslararası kabul görmüs HACCP, BRC ve IFS gibi standartlar da olup bunlar da çalısma kapsamında inceleme konusu yapılmıstır. Bu çalısmada arastırma alanı olarak belirlenen zmir ve Manisa illerindeki çekirdeksiz kuru üzüm üreticilerinin ve ihracatçı firmaların AB’de uygulanan EUREPGAP düzenlemelerine yönelik uyum asamasının neresinde olundugunun ayrıntılı olarak incelenmesi, uyumda yasanan zorlukların belirlenmesi ve sorunlara çözüm getirilmesi amaçlanmıstır. Bu amaç çerçevesinde birincil kaynaklı veri toplamak için üreticilere ve dıs satım yapan firmalara yönelik ayrı ayrı soru formları hazırlanmıstır. Anket çalısmasından elde edilen veriler tanımlayıcı istatistikler, Ki-Kare testi ve Kolmogorov-Smirnov testi yardımıyla incelenmistir. Çalısma sonucunda, üreticilerin çekirdeksiz kuru üzüm yetistirmede gıda ve kalite güvenlik sistemlerinin sartlarını tam olarak yerine getiremedikleri, dıs satımcı firmaların ise üretimden sofraya kadar olan süreçte önemli sorunlarla karsılastıkları tespit edilmistir. Üreticilerin bu konudaki bilgi eksikligi göz önüne alınarak gıda ve kalite, güvenlik sistemlerinin önemine yönelik ve bu sistemlere uygun üretim yapmaları konusunda yayım çalısması yapılmalıdır. Ayrıca, en önemli sorun, dıs satımcı firmaların ve üreticilerin sertifika maliyeti ve standart sartlarını yerine getirme sürecinde finansman zorlugu yasamaları olarak belirlenmistir. Bu sorunun giderilmesi için, uzun vadeli-düsük faizli kredilerin ilgili kurumlar tarafından firmalar ile üreticilere tahsis edilmesi ve yatırım tesviklerinin arttırılması gerekmektedir