İzmir ve çevresi zeybek oyunlarına eşlik eden geleneksel çalgı takımları

Eski çağlardan günümüze insanlık tarihine sahip olan bu coğrafyada geleneksel ve bölgesel unsurlar halen varlık ve etkinliklerini devam ettirmektedir. Dolayısıyla bu bölge, araştırmacıların ilgi alanları bakımından çarpıcı özelliklere sahip, geniş bir araştırma sahası durumundadır. Bu sahanın araştırmaya değer konularından biri de zeybek kültürü ve onun içerisinde yer alan zeybek oyunları, müziği ve müzik ediminde ön planda yer alan, işlevsel bağlamda da önemli rolleri bulunan “geleneksel çalgı takımları”dır. Çalgı Takımı teriminin Türkiye’de ne zaman kullanılmaya başlandığı hakkında ulaşabildiğimiz bir yazılı kaynak bulunmamaktadır. Tarihsel anlamda bazı kaynaklara dayandırılan çalgı takımlarının tarihi sürecine yönelik derlemeye çalışılan bilgiler, kişisel çıkarımlardan öteye gidememiştir. Bu çıkarımlar sonucu, bir “geleneksel çalgı takımı” tanımı gereksinimi doğmuştur. Bu doğrultuda; “En az iki farklı çalgıdan oluşan, yerel kültür çevresindeki müzik kültürü içerisinde yetişmiş, yörenin geleneksel müzik dağarına sahip müzisyenlerden oluşan grup” olarak tanımlamak doğru bir tanım olacaktır. Geleneksel çalgı takımlarında kullanılan çalgıların yöre oyun ve müzik kültürünü şekillendirdiği tespit edilmiştir. Çalgılar yöreye ve eslik edilecek zeybek türüne göre çeşitlilik göstermektedir. İzmir ve çevresi geleneksel erkek zeybek oyun ve müzik kültürü içerisinde yapılan araştırmalarda davul-zurna, davul-klarnet, davulklarnet- trompet-trampet gibi çalgıların oluşturduğu saptanmıştır. Çalgı takımlarıyla birebir ilişkili müzisyen olan kisi, gelenek içerisinde bazı roller üstlenmiştir. “Oyuncu-çalgı takımı” ve “oyun geleneği -çalgı takımı” arasında birbirine bağlı ve birbirini tamamlayan faktörler tespit edilmiştir