Pre-Postnatal nikotin maruziyetinin sıçanda oksidan stres ve antioksidan savunma parametrelerine etkisi

Sigara kullanımı günümüzün en önemli halk sağlığı problemlerinin başında gelmektedir. Sigaranın içeriğinde bulunan 4000'den fazla toksik kimyasal maddeden en çok araştırılanı ve en çok üzerinde durulanı bağımlılık yapıcı etkisi yanısıra sigara bırakma yöntemi olarak geliştirilen nikotin replasman tedavisindeki (NRT) kullanımı nedeniyle güncel önemi olan nikotindir. Plasentayı geçerek fetal dolaşıma katılan nikotinin prenatal ve postnatal dönemde kullanımının yenidoğana zarar verebileceği düşünüldüğünden NRT'nin gerekliliğinin değerlendirilmesi için uygun modelde deneysel çalışmalara gereksinim vardır. Bu amaçla, çalışmamızda ebeveyn ratlara nikotin verilerek koitus öncesi başlanan ve laktasyon döneminde de devam ettirilen nikotinin çiftleşmeye, gebeliğe, yavru ratların büyüme ve fizyolojik gelişimine etkileri yanı sıra nikotin bağımlılığı gelişimindeki rolü ve daha sonra da oksidan stres ve antioksidan savunmaya etkisi araştırıldı. Çalışmamızda 10 dişi Swiss Albino rat, nikotin grubu (n=5) ve kontrol grubu (n=5) olarak ayırılıp her iki gruba ikişer erkek rat eklenerek gebe kalmaları sağlandı. Kontrol grubuna sadece normal içme suyu verilirken, nikotin grubunun içme suyuna 0,4 mg/kgVA(vücut ağırlığı)/gün nikotin eklendi. Yavrular 6 hafta boyunca anneleriyle birlikte aynı kafeste bırakıldı ve emzirilerek beslendi. 6.hafta sonunda "2 şişeli serbest seçim" metodu ile nikotin tercihleri belirlenen yavru ratlar düşük ve yüksek doz nikotin uygulanan (Düşük Doz Nikotin-DDN, 0.4 mg nikotin/kgVA/gün; Yüksek Doz Nikotin-YDN, 6.0 mg nikotin/kgVA/gün) ve kontrol olmak üzere 10'ar rattan 3 gruba ayırılarak 12. ay sonunda plazma, hemolizat ve dokularda (karaciğer, böbrek, kalp ve akciğer) oksidan stres ve antioksidan savunma parametreleri ve kotinin düzeyleri ölçüldü. Düşük doz nikotinin çiftleşmeye, gebelik, yavru sayısı ve yavrunun fizyolojik gelişimine herhangi bir olumsuz etkisinin olmadığı ancak, uygulanan nikotin tercih testinde yavrularda bağımlılık gelişimine yol açtığı gözlendi. Postnatal 6. hafta sonunda VA izlemlerinde herhangi bir farklılık saptanamazken,12. ay sonunda nikotin gruplarının VA'nda kontrole kıyasla anlamlı azalma saptandı. Hemolizat Malondialdehid (MDA), Katalaz (CAT), Superoksid dismutaz (SOD) ve plazma total sülfidril grubu (T-SH), total antioksidan status (TAS) sonuçları açısından gruplar arasında anlamlı bir farklılık saptanamazken, nikotin gruplarında kontrol grubununkine kıyasla karaciğer MDA düzeylerinde anlamlı bir yükseklik, böbrek SOD aktivitelerinde ise anlamlı bir düşüklük saptandı. Tüm ratlarda plazma kotinin düzeyleri ile karaciğer MDA düzeyleri arasında (+), böbrek SOD aktivitesi ile ise (-) bir korelasyon saptandı. Çalışmamızın sonuçları gebelik ve laktasyon dönemlerinde düşük doz da olsa maternal nikotin kullanımının yenidoğan yavrularda herhangi bir komplikasyon geliştirmediği halde bağımlılık gelişimine etkili olabileceğini gösterdiğinden ve de metabolizasyonunu ve ekskresyonunu yapan 2 temel organda doku oksidan/antioksidan sistemlerine etkileri doza bağımlı olduğundan sigarayı bırakmaya yardımcı olarak uygulanacak NRTde nikotin dozunun iyi ayarlanması ve gebenin sıkı kontrol altında tutularak izlenmesi gereklidir. Yarar/zarar oranı hala karmaşık olduğundan, gebelikte NRT uygulanımı ile ilgili kapsamlı klinik araştırmalara da gereksinim vardır