(Aşevleri)

Osmanlı'da sosyal bir müessese, bir hayır kurumu olan imaret (aşevi), kelime anlamı olarak imar etme, yerleşme, bayındır hale getirme anlamına gelmektedir. Nitekim Anadolu'da XII. ve XV. yüzyıllar arasında inşa edilmiş bir çok farklı yapı türü, imaret olarak adlandırılmaktadır. XVI. yüzyıldan itibaren geniş anlamdaki kullanımı yavaş yavaş terk edilen imaret kelimesi, daha sonraki yıllarda külliye gibi büyük yapı topluluklarında yemeğin pişirildiği, dağıtıldığı ve yendiği birer aşevi olarak karşımıza çıkmaktadır. Osmanlı mimarisinin başlangıcından XX. yüzyıl başlarına kadar geçen süre içerisinde inşa edilen imaretlerin sayısı oldukça fazladır. Ancak bir çoğu günümüze ulaşamamıştır. Hiçbiri tek başına inşa edilmeyip bir külliye programı dahilinde yer alan bu yapılar, Osmanlı{nın kolonizasyon ve yerleşim politikalarının önemli bir parçası olmuştur. Klasik dönemde ise başta İstanbul olmak üzere şehir külliyeleri ile hac ve ticaret yolları üzerindeki menzil külliyelerinde imaretlere rastlamak mümkündür. Yıkılanlar da göz önüne alındığında imaretlerin genel bir biçimde son olarak XVIII. yüzyıldaki imar faaliyetlerinde külliye programlarına dahil edildikleri dikkati çekmektedir. Bu çalışmada, Anadolu'daki imaretlerin bir bütün olarak ele alınması ve plan şemalarından yola çıkılarak bir tipoloji oluşturulması hedeflenmiştir. Bu bağlamda öncelikle arşiv çalışmaları yapılmış ve günümüze ulaşabilen 29 imaret tespit edilmiştir. Arazi çalışmalarında, yapılar ayrıntıyla fotoğraflanmış ve rölöve kontrolleri yapılmıştır. Katalog bölümünde kronolojik olarak sıralanıp tek tek ele alınan yapılar, değerlendirme bölümünde inşa malzemesi ve plan özelliklerine göre sınıflandırılmıştır