Farklı asma (Vitis vinifera L.) çeşitlerinin kuraklık stresine karşı bazı fizyolojik ve biyokimyasal tolerans parametrelerinin araştırılması

Bu çalışmada, kuraklık stresinin etkilerini araştırmak için 5 Amerikan asma anacı (1103 P, 110 R, 140 Ru, 41 B, 1613 C) ve 3 yerli şaraplık asma çeşiti (Kalecik karası, Çal karası, Boğazkere) kullanılmıştır. Bu nedenle, köklenmiş gövde çelikleri, (2:1:1:1:1:1) oranında talaş: toprak: torf: gübre: perlit: çam kabuğu içeren plastik torbalarda (yaklaşık 700 ml) yetiştirilmiştir. İki ay sonunda, bitkiler iki ayrı gruba bölünmüş ve 10 gün boyunca kuraklık stresine maruz bırakılmıştır. İlk grup (kontrol bitkileri) düzenli olarak tarla kapasitesinde sulanmış, ikinci grup (stres bitkileri) ise bu süre boyunca sulanmamıştır. Stres uygulamasının sonunda, maksimum fotokimyasal verim (Fv/Fm), kondüktivite (EC), paraquat toleransı (PQ), ortalama yaprak taze ve kuru ağırlık, bağıl su içeriği (RWC), fotosentetik pigment (Chl a, Chl b, karotenoit) içeriği, prolin ve protein miktarı, lipit peroksidasyonunun boyutu [malondialdehid (MDA) içeriği] ve hidrojen peroksit (H2O2) seviyesi belirlenmiştir. Kontrol bitkilerine göre, kuraklık stresindeki Kalecik karası bitkisinin maksimum fotokimyasal verimi (Fv/Fm oranı) önemli derecede azalmıştır. Bütün çeşitlerin kondüktivite değerleri incelendiğinde, kuraklık stresinin bu parametre yönünden önemli etki oluşturmadığı belirlenmiştir. 1103 P’nin paraquata bağlı oksidatif strese en toleranslı, 1613 C’nin ise en duyarlı çeşit olduğu saptanmıştır. Kontrol bitkileriyle karşılaştırıldığında, Boğazkere ve 1613 C stres bitkilerinde ortalama yaş ve kuru ağırlık değerleri önemli derecede azalmıştır. Kuraklık stresi uygulaması, Çalkarası, 41 B, 1613 C çeşitlerinde bağıl su içeriğini (RWC) dikkate değer oranda azaltmıştır. Toplam klorofil ve karotenoit içerikleri, sırasıyla, 1613 C ve 41 B anaçlarında artış göstermiştir. Kuraklık stresi altında, 1613 C, Kalecik karası ve Çal karası çeşitlerinde önemli derecede prolin birikimi belirlenmiştir. Stres uygulaması, 1613 C, Boğazkere, Çal karası, 41 B ve 110 R çeşitlerinde, protein içeriklerinin önemli miktarda azalmasına yol açmıştır. Malondialdehit (MDA) içeriği sırasıyla 1103 P, Boğazkere, 110 R, 1613 C, Çal karası ve 140 Ru çeşitlerinde önemli derecede artmıştır. Ayrıca, 1613 C, 1103 P ve Boğazkere örneklerinin hidrojen peroksit seviyeleri (H2O2) diğerlerine göre daha yüksek bulunmuştur. Sonuç olarak, incelenen tüm parametreler dikkate alındığında, 140 Ru’nun kuraklık stresine en toleranslı, 1613 C’nin ise en duyarlı anaç olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, 1613 C anacı ile Kalecik karası, Çal karası ve Boğazkere çeşitlerinin diğer anaçlara göre, kuraklık stresine daha duyarlı oldukları saptanmıştır