Deneysel mikrocerrahi replantasyon modeli kullanılarak ampute parçanın yaşayabilirliği açısından standart ringer laktat çözeltisi ile UW solüsyonunun etkinliğinin karşılaştırılması

Uzuv kayıpları ciddi psikolojik, sosyal ve fonksiyonel kayıpları da beraberinde getirmektedir. Ülkemizde sağlıklı istatistiksel veriler bulunmamakla birlikte bu tip yaralanmaların sıklığı son yıllarda iş sağlığı konusundaki gelişmelere rağmen hala yüksek seviyelerdedir. Son 45 yıldır, mikrocerrahinin keşfiyle her seviyeden uzuv amputasyonlarının replantasyonları mümkün hale gelmiştir1,2. Uzuv amputasyonlarının yeterli tedavisi üçüncü basamak sağlık hizmeti veren sağlık kurumlarında yapılabilmektedir, bu nedenle amputasyonlu olgunun ve ampute parçanın uygun merkeze replante edilebilir şekilde ulaştırılması çok önemli bir faktördür. Replantasyona kadar geçen süre kadar ampute parçanın ulaştırılma şekli de replantasyon başarısını etkilemektedir. Yapılan literatür taramalarında konvansiyonel olarak tariflenen buzlu Ringer Laktat (RL) veya izotonik sodyum klorür (SF) çözeltisine1,3 alternatif bir yöntem araştırılmamış ve tariflenmemiştir. Gerek insan sağlığını ve sosyal hayatını gerekse de iş gücü kaybını etkileyen uzuv kayıplarını azaltmak, replantasyon başarısını arttırabilmek için güncel ve alternatif yöntemlerin bilimsel kurallara uygun olarak araştırılarak ortaya konması amaçlanmıştır. Uzuv amputasyonlarının replantasyon başarısında etkili bir faktör olan soğuk iskemiye bağlı meydana gelen kayıpları azaltmak ve kritik iskemi süresini uzatmak için klasik yönteme alternatif olarak solid organ transplantasyonlarında Ege Üniversitesi (EÜ) Organ Nakli Araştırma ve Uygulama Merkezi’nde ve dünyada yaygın kullanılan, altın standart olarak kabul edilen organ muhafaza çözeltilerden UWS4-6 (University of Wisconsin Solüsyonu) alternatif muhafaza ve transport çözeltisi olarak seçilerek toplam 20 Sprague-Dawley sıçan üzerinde standart yönteme olan etkinliği araştırılmıştır. Bu amaçla randomize kontrol grubu ve deney grubundaki sıçan sağ alt ekstremiteleri ketamin ve xylasine kombine genel anestezisi altında deneysel modele uygun olarak7,8 ampute edilerek kontrol grubunda ampute parça konvansiyonel yönteme uygun olarak RL çözeltisi ile, çalışma grubunda ise UWS ile ıslatılmış gazlı beze sarılıp her iki grupta da steril poşet içinde buzlu su içeren izoleli kapta ortalama +4°C de kritik iskemi süresi olarak 10 saat bekletildikten sonra femoral arter ve ven anastomozları mikrocerrahi olarak gerçekleştirilerek replantasyon tamamlanmıştır. Kemik fiksasyonları ve kas-deri onarımı da uygulanmıştır. Replantasyon sonrası uzuv dolaşımları takip edilerek 3. gün sonunda uzuvlar yeniden ampute edilerek iskemi ve reperfüzyon sonrası değerlendirme için histopatolojik incelemeye tabii tutulmuşlardır. Kontrol grubunda bir denekte replantasyon sonrası venöz geçiş izlenemediği için çalışmaya dahil edilmedi. Bunun dışında kontrol ve çalışma gruplarında tüm anastomozların replantasyon sonrası patent olduğu izlendi. Histopatolojik olarak nekroz, polimorfonükleer lökosit, lenfosit, ödem, kollajen yoğunluğu, fibroblast proliferasyonu ve damar yoğunluğu parametreleri değerlendirilerek skorlandırıldı. Elde edilen veriler istatistiksel değerlendirmeye tabi tutulduğunda çalışma grubundaki histopatolojik skor kontrol grubuna kıyasla anlamlı olarak düşük bulundu. Parametreler tek tek ele alındığında ise damar yoğunluğu açısından kontrol grubunda anlamlı olarak vaskülerite artışı olduğu sonucuna ulaşıldı. Bu bilgiler ışığında, ampute parçanın mikrocerrahi olarak replantasyonu öncesi muhafaza ve transport şeklinin replantasyon başarısı üzerine etkisinin bilinen bir gerçektir. Replantasyon başarısını arttırabilmek için deneysel olarak çalıştığımız alternatif çözelti ile replantasyon sonrası klinik ve histopatolojik olarak geleneksel yönteme oranla başarılı sonuçlar elde ettik. Replantasyon başarısını arttırmak için soğuk muhafaza çözeltisi olarak UW çözeltisinin kullanılmasının yararlı olabileceğini, bu konuda daha ileri çalışmalar yapılması gerektiğini düşünmekteyiz