İmplant öncesi çene kemiklerinin kalitatif ve kantitatif özelliklerinin belirlenmesinde farklı radyografik yöntemlerin karşılaştırılmalı olarak incelenmesi

Kemik kütlesi sürekli bir yapım-yıkım döngüsü ile sabit olarak tutulmakla birlikte, zaman içinde pek çok faktörün etkisiyle mineral içeriğinde çeşitli farklılıklar meydana gelebilmektedir. Bu farklılıklardan birisi olan ve kemik mineral yoğunluğunda bir azalma ile gözlenen osteoporözün oral kemik kayıpları oluşumundaki etkisinin inceleyen araştırıcıların bir kısmı iskeletsel kemik kaybının alveol kemiği ve diş eksikliğinde etkili olduğunu gösterirken (53, 103, 113), diğerleri böylesi bir ilişkiyi saptayamamışlardır (64, 114). Kemik kalitesi tanımının kapsamında yer alan kemik mineral yoğunluğu, en popüler diş hekimliği uygulamasından biri olan dental implant planlamasında özellikle önem taşımaktadır. Bilindiği üzere, implant restorasyonun başarısı hastanın tanı ve tedavi planlamasının titizlikle yapılmasına, implantın yerleştirilme işlemine, osteoentegrasyonun sağlanmasına ve korunmasına bağlanmaktadır (57). Ancak bu işlemlerden önce gelen ilk aşama, uygun ve etkin yöntemler kullanılarak kemiğin kalite ve kantitesinin değerlendirilmesidir. Biyomekanik açıdan bakıldığında, kemiğin yaklaşık % 70ʼinin fonksiyonel kuvvetlere karşı dayanıklı olmasına karşın kemik yoğunluğu azaldıkça implantın başarı oranında düştüğü bildirilmektedir (57). Kemik kalitesi terimi kortikal ve trabeküler kalınlık ve kemik mineral densitesi gibi çeşitli faktörleri kapsayan bir terimdir ve kemik kalitesinin in vivo olarak belirlenmesinde en güvenilir teknik olması nedeniyle Dual Enerji X-Ray Absorbsiyometrisi “Altın Standart” yöntem olarak kabul edilmektedir. Günümüzde kemik mineral yoğunluğunun belirlenmesinde yararlanılan diğer yöntemler bilgisayarlı tomografi, bir referans materyal kullanılarak standart koşullarda ışınlanmış ve banyosu yapılmış konvansiyonel periapikal, panoramik ve digital radyografik yöntemlerinin dahil edildiği çalışmamıza, implant yapımı için başvuran 34 hasta katılmıştır. Öncelikle hastaların vücutlarına ait DEXA analizleri yapılarak sonuçları “Altın Standart” olarak kullanılmıştır. Yanı sıra iskeletsel kemik mineral yoğunluğu ile çene kemik mineral yoğunluğunun korelasyonunu araştırmak amacıyla, her hastanın implant uygulanacak alanların dışında sağ mandibuler angulus bölgesinde 5×5 mm.ʼlik bir alan standart ölçüm bölgesi olarak seçilmiş ve bu alanın DEXA değerleri kaydedilmiştir. Rehber plaklar yerleştirilmiş çenelerden işaretli bölgelere ait DEXA, BT, panoramik radyografi ile konvansiyonel ve dijital periapikal görüntüler elde edilerek densitometrik analizleri yapılmıştır. Sonuçlar standardize yöntemlerle elde edilen panoramik radyografiler üzerinde implant uygulanacak bölgelerde yapılan optik densitometrik ölçümlerin ve aynı alanlardan BT ile elde edilen verilerin sağlıklı ve osteoporözlü hastalarda anlamlı bir farklılık gösterdiğini ortaya koymuştur. Ayrıca panoramik ve spiral bilgisayarlı tomografik ölçümler arasında gözlenen korelasyonun implant uygulanacak bölgelerde yapılan DEXA ölçümleriyle aynı alanlardan alınan BT değerleri arasında olduğu gibi, konvansiyonel ve dijital periapikal değerlendirmeler arasında da saptandığı gözlenmiştir