Ege Üniversitesi hazırlık sınıfı öğrencilerinde tütün, alkol, madde kullanımı ve sosyo-ekonomik düzey etkisi

Tütün, alkol ve madde kullanımı özellikle gençleri etkileyen dünya çapında tehlikeli bir sorundur. 11 – 19 yaş tütün (sigara), alkol ve madde kullanımının ilk başladığı yıllardır. Ergenlikteki alkol ve madde kullanımının yetişkinlikteki madde kullanım şeklini belirlediği bilinmektedir. Kişi, çevresi ve toplum sağlığı için giderek artan bu problemler, önlenebilir halk sağlığı sorunları içerisindedir. Çalışmanın amacı ergen yaş grubunda ve yetişkinliğe adım atılan stresli geçiş dönemlerinden biri olan üniversite eğitimine yeni başlayan Ege Üniversitesi hazırlık sınıfı öğrencilerinde tütün (sigara), alkol, madde kullanım prevalansını ve sosyo – ekenomik düzey etkisini , diğer etmenleri incelemektir. Araştırma kesitseldir. Anket uygulaması yapılmıştır. %95 güven aralığında %7 prevalansla evreni temsil eden 593 öğrenciye ulaşılmıştır. Veriler SPSS 11.5, Epiinfo 2000 paket programında değerlendirilmiştir. Kikare ve t testi analizleri yapılmıştır. Öğrencilerin %57.5’i kadın, %42.5 i erkektir. Yaş ortalaması 19,02±1,18 olup aralığı 17 – 24 olan grubun %97.3’ü bekardır. %54.3’ü ilçe merkezinde yaşamışlardır. Hane reisi mesleğine göre %33.7 si beyaz yakalı, %21.5’i mavi yakalı ebeveynlerin çocuklarıdır. Günlük kişi başı düşen geliri 4.3 dolardan az olan %13.7 öğrenciler yoksuldur. Yaşam boyu sigara içme prevalansı %29.3’dür, %4.9’u içip bırakmıştır. % 65.1’i yaşam boyu bir kez alkol kullanmıştır. Son bir yılda %64.1’i ve son bir ayda da %50.3’ünün alkol kullandığı bulunmuştur. Yaşam boyu madde kullanımı: %5.1 esrar , %4.6 sakinleştirici ,%1.5 ecstasy , %0.8 uçucu madde, %0.7 eroin ve kokain denediği saptanmıştır. Erkek cinsiyet, yaş, aile ve yakın çevrenin madde kullanımı, anne- babanın eğitim düzeyi, sigara ve alkol kullanımı, negatif duygulara sahip olma, sosyo – ekenomik düzey; kullanımı etkileyen risk faktörleri olarak saptanmıştır. Üniversiteye yeni başlayan gençlerde sigara, alkol ve madde kullanımı ciddi düzeylerdedir. Özellikle alkol kullanımı dikkat çekicidir. Sigara ve alkol, maddeye geçiş basamağı olarak değerlendirilerek üzerinde durulması gerekmektedir. Araştırmada müdahale ve eğitimin düzeltici etkisi sigara kullanımını geçmiş yıllara göre azaltması, sosyal kabul ile alkol kullanımının artması göze çarpmaktadır. Eğitim çalışmaları erken yaşlarda başlamalıdır. Aile ve sosyal çevrede rol model durumunda olan kişilerin eğitimi ve bilinçlendirilmesi önemlidir. Akran tutum ve davranışlarının incelenmesi ve müdahale programları oluşturulmasına çalışılmalıdır. Aileler, okullar ve öğrencilerin sosyal çevresinde ulaşılabilecek noktalar (kafeler, kulüpler, kamplar, takımlar, iletişim araçları vb.) önleme programlarının başlangıç yerleridir. Müdahaleler okullarla sınırlı olmayıp tüm topluma ulaşacak şekilde yaygınlaştırılmalıdır