Ham petrolün suda çözünebilen kısımlarının Poecilia sphenops (Ppecilidae, Teleostei) solungaçlar, karaciğer ve gonadları üzerindeki akut etkileri

Bu çalışmada ham petrolün suda çözünebilen kısımlarının tropikal bir balık olan Poecilia sphenops'da solungaçlar, karaciğer, ovaryum ve testis üzerindeki akut toksik etkilerinin ortya konması amaçlanmıştır. Ergin örneklerin üç farklı konsantrasyonda (%10, %20, %40) ve her biri için 24, 48, 72, 96 saat süreyle olmak üzere ham petrolün suda çözünebilen kısımlarına maruz bırakıldığı bir akut toksisite deneyi gerçekleştirilmiştir. Kontrol ve deneme gruplarından alınarak histolojik yapıları tanımlanan dokular karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Deneme gruplarının solungaç epitelinde irileşme ve sayı artışı, kabarma ve ayrılma ile aşınma olarak tanımlanan hasarlar; sekonder lamellerin birbirleriyle birleşmesi, damarlarda genişleme, göllenme ve kanamalar olarak sergilenen belirgin lamellar bozulmaya neden olmaktadır. Hipertrofik hepatositlerde piknoz, karyoreksis ve karyoliz olarak nukleus parçalanmalarıyla karakterize edilen karaciğer tahribatına damarlarda genişleme ve göllenmeler ve kanamaların eklendiği kaydedilmiştir. Hücre ölümleri nekrozla ilişkilidir. Deneme grubu örneklerinde testislerin histolojik yapısı belirgin olarak düzensizleşmiş ve bozulmuş, yaygın biçimde nekrotize olmuştur. Çalışılan dört dokuda gözlenen bütün bu morfolojik hasarların konsantrasyon ve süreye bağlı olduğu sonucuna varılmıştır. Histolojik yapı-metabolizma ilişkileri bağlamındaki bazı yaklaşımlar bu bilgilerin ışığı altında tartışılmıştır. Sonuçlar, çevre sağlığını ciddi ölçüde tehdit eden petrol yayılımlarının toksik etkilerinin daha iyi anlaşılabilmesi için temel bilgi oluşturacaktır