Diyaliz tedavisi alan çocuğun hastalığının aile bireyleri üzerindeki biyopsikososyal etkilerinin fenomenolojik olarak belirlenmesi

Bu fenomenolojik çalışmanın amacı; holistik hemşirelik yaklaşımlarını belirlemek üzere, SDBY olan, diyaliz tedavisi alan çocuğun hastalığının anneye, babaya, kardeşe olan biyopsikososyal etkilerini belirlemektir. Bu çalışmada nitel araştırma örnekleme yöntemlerinden benzeşik (homojen) ve ölçüt örnekleme yöntemi kullanılarak seçilen 15 anne, 10 baba ve 10 kardeş olmak üzere toplam 35 aile üyesi örneklemi oluşturmuştur. Çalışma Ege Üniversitesi Çocuk Hastanesi, Dr. Behçet Uz Çocuk Hastalıkları ve Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Sağlık Bakanlığı Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesinde, Temmuz 2007–Ekim 2008 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmada veriler aile hakkında genel bilgiler toplamayı sağlayan “Aile Bilgi Formu” ve yarı yapılandırılmış görüşme formları “Ebeveyn Görüşme Formu” “Kardeş Görüşme Formu” araştırmacı tarafından literatürden yararlanılarak hazırlanmıştır. Anne ve babayla ayrı ayrı derinlemesine görüşme yöntemi kullanılarak yüz yüze görüşme yapılmıştır. Soru formu kullanılarak sorular sorulup, yarı yapılandırılmış görüşme (30- 45 dk), kayıt cihazına kaydedilmiştir. Anne ya da babayla hastaneye gelebilen kardeş ile ya da ev ziyareti yapılarak, derinlemesine görüşme yöntemi kullanılarak görüşme yapılmıştır. Her görüşmeden sonra görüşme kaseti Microsoft Word belgesi haline getirilmiş, veriler kodlanıp temalara göre sınıflandırılmış, yorumlanarak rapor haline getirilmiştir. Araştırma sonucunda Bilgi ve Düşünceler, Değişimler, Çözümler olmak üzere üç tema belirlenmiştir. Aile üyelerinin hastalık hakkında yeterli bilgisi olmadığı, hastalığı zor ve kötü bir hastalık olarak algıladıkları, hasta çocuğa çok değer verdikleri, geleceğe belirsiz baktıkları, sağlık profesyonelleriyle ilişkilerinden memnun olmadıkları; sağlıklarında fiziksel ve psikolojik değişimler olduğu, ortam değişiklikleri yaşadıkları, hastalığa korku, öfke, anksiyete, depresif duygulanım gibi pek çok duygusal yanıt verdikleri, çocuğu kaybetme korkusunun en büyük korkuları olduğu, pek çok zorlayan faktörle yüz yüze oldukları, aile dinamiklerinin etiklendiği, kardeşlerin ihtiyaçlarının ikinci plana atıldığı, sosyal yaşamların ciddi şekilde etkilendiği, hastalığın maddi olarak aileleri zorladığı, ebeveynlerin iş yaşamlarının etkilendiği; zihni meşgul eden aktiviteler, sosyal destekler, fiziksel aktiviteler, din inancı ve dine yönelik uygulamalar ile baş etmeye çalıştıkları saptanmıştır. Sonuçlara göre hemşireler ailelere humanist, bütüncül ve aile merkezli bir yaklaşımda bulunmalı; kardeşleri de mutlaka aile ünitesinin bir üyesi olarak ele almalı; destek grupları oluşturma ve ailelerin katılımını sağlama konusunda duyarlı olmalı, yardım alınabilecek kurumları saptayıp harekete geçirme konusunda ailelere destek olmalıdırlar