Ham petrolün bitki gelişimine etkisi

Bakü – Tiflis – Ceyhan (BTC) boru hattının uzunluğu 1760 km olup hattın 1070 km’si Türkiye’den geçmektedir. BTC’nin geçtiği bölgenin büyük bir kısmı deprem kuşağında yer almaktadır. BTC, Azerbeycan’da üç, Gürcistan’da dört ve Türkiye’de yedi aktif fay üzerinden geçmektedir. Boruların, geçtiği su yolları üzerinde veya toprak altında meydana gelecek sızıntılar çevreye büyük zarar verebilir. Bu tezde özellikle buğday tarımı yapılan, hattın geçtiği bölgelerde, olabilecek ham petrol sızıntısının bölge tarımını ne şekilde etkileyeceği belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmamızda 3 kg olarak tartılan bahçe toprağı -kontrol hariç- 15 farklı dozda ham petrolle karıştırılmıştır. Petrolle karıştırılmış topraklar saksılara koyulduktan sonra her bir saksıya 20 adet Triticum durum L. bitkisinin tohumu boyu kadar derinliğe ekilmiştir. Bitkilere düzenli olarak eşit miktarlarda çeşme suyu verilmiş ve gelişimleri gözlenmiştir. Gruplar arasında belirgin farlılık gözlendiğinde deney sonlandırılmıştır. Hasat sonrasında bitkilerin kök uzunluğu, kök yaş ve kuru ağırlığı, gövde uzunluğu, gövde yaş ve kuru ağırlığı ölçülmü tür. Klorofil ekstraksiyonu ve kantitatif analizi ayrıca hormon analizi yapılmıştır. Uygulama yapılan bitki gruplarında kök gelişimlerine baktığımızda ham petrol konsantrasyonu arttırıldıkça gruplarda önce strese bağlı olarak kök gelişimlerinde artma görülürken, konsantrasyon arttırılmaya devam ettiğinde ham petrolün bitki bünyesinde toksik etki yaratarak kök gelişimi üzerinde ket vurucu bir etki yaptığı görülmüştür. Ham petrolün tüm konsantrasyonlarda gövde gelişimine ket vurucu bir etkisinin olduğu görülmüştür. Bu çalışmadaki hormon analizi sonuçlarına baktığımızda, genel olarak ham petrol miktarındaki artma ABA ve IAA miktarındaki artış ile paralellik göstermektedir. Uygulama yapılan bitki gruplarında klorofil-a, klorofil-b, toplam klorofil ve karotenoid miktarı bakımından sonuçlar değerlendirildiğinde bulguların birbirine paralellik gösterdiğini görmekteyiz. Bitkilerde strese bağlı klorofil-a, klorofil-b, toplam klorofil ve karotenoid miktarı, düşük ham petrol konsantrasyonlu gruplarda artış gösterirken, ham petrol konsantrasyonu arttırıldıkça ham petrolün negatif etki yapmasıyla değerlerde düşüş görülmüştür. Çalışmamız sonucunda ham petrolün toprağa karışmasının, bitki büyüme ve gelişmesine negatif etki yaparak çiftçinin istediği verimde ve kalitede ürün alamamasına sebep olacağı böylece hem üretici ekonomisi hem de ülke ekonomisinin zarar göreceği kanısına vardık