Dans eğitiminin eklem pozisyonunu algılama düzeylerine etkisi

Bu çalışma, eklem pozisyonunu algılama düzeyinin, dans eğitimi, cinsiyet, yaş, üst ve alt ekstremite ve dominant kol-bacak ilişkisini araştırmak amacı ile yapılmıştır. Bu amaç için, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara Devlet Opera ve Balesi ve İzmir Devlet Opera ve Balesi bünyesinde dans eden 36 dansçı ve yaş ile cinsiyet açısından dansçı grubu ile uyumlu, öncesinde dans veya spesifik bir spor eğitimi almamış, 36 sağlıklı bireyden oluşan kontrol grubu kullanılmıştır. Dansçı grubundaki bireylerin 21’i (% 58) kadın, 15’i (% 42) erkek olup, yaş ortalamaları 30,1 ±5 yıldır. Kontrol grubundaki bireylerin 21’i (% 58) kadın, 15’i (% 42) erkek olup, yaş ortalamaları 25,86 ±4,7 yıldır. Çalışmaya katılan bireylere önce, dans ve spor geçmişlerini sorgulayan bir anket formu verilmiştir. Daha sonra her bir katılımcının test protokolüne uygun olarak sağ ve sol ayakları ile birer deneme yapmaları istenmiştir. Ölçüm için kullanılan hareketler balede karşılığı olan, eğitimini düzenli olarak devam ettirdiği hareketlerden seçilmiştir. Bu hareketler sıralı olarak sol kol fleksiyon (1. Pozisyon) ve abdüksiyon (2. Pozisyon), sağ kol fleksiyon (1. Pozisyon) ve abdüksiyon (2. Pozisyon), sol bacak fleksiyon (Battement Jetté) ve abdüksiyon (Battement Jetté), sağ bacak fleksiyon (Battement Jetté) ve abdüksiyon (Battement Jetté) şeklinde planlanmıştır. Eklem pozisyonu algılama ölçümleri, Acumar Digital Inclinometer (Lafayette Instrument Company, ABD) marka eğimölçer cihazı kullanılarak yapılmıştır. Omuz ekleminde sağ ve sol için, fleksiyon 50º, abdüksiyon 50º dereceler sırayla yaptırılmış ve her hareket altışar kez tekrar edilip her tekrardan önce ve sonra ölçümün hassasiyeti nedeni ile beşer saniye beklenmiştir. Kalça ekleminde sağ ve sol için, fleksiyon 55º, abdüksiyon 70º dereceler sırayla yaptırılmış ve her hareket altışar kez tekrar edilip her tekrardan önce ve sonra ölçümün hassasiyeti nedeni ile beşer saniye bekletilmiştir. Her harekette ilk ölçümler sırasında ölçümün hatasızlığının belirlenmesi için aynı zamanda Gollehon Extendable Goniometer (Lafayette Instrument Company, USA) marka açıölçer ile de ölçüm yapılmıştır. Dansçı grubunda kontrol grubuna göre eklem pozisyonunu algılama düzeyleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p0,05). Dansçılarda, dans yaşı ile hareketlerdeki ortalama mutlak sapma (OMS) değerleri arasında, sol kalça abdüksiyon OMS değerleri (p0,05). Sonuç olarak, dans eğitiminin eklem pozisyon algısını artırdığı şüphesizdir. Dans eğitiminde dansçıya kazandırılması hedeflenen kas kuvveti, kas elastikiyeti parametrelerinin yanı sıra, eklem pozisyon algısının da önemli bir parametre olduğu, bu parametrenin değişimi ile ortaya çıkacak bulguların dikkate alınması gerektiği ortaya konulmuştur. Bu sonuç da dans eğitiminde propriyoseptif değerlendirmenin önemini vurgulamaktadır. Eklem pozisyon algısının değerlendirilmesinde kullanılacak yöntemlerin standardizasyonu, bu konu ile ilgili bundan sonraki çalışmalara ışık tutacaktır. Bununla ilişkili olarak, propriyoseptif eğitimin dans eğitiminde önemi artmaktadır. Propriyoseptif eğitimin, dans eğitiminde yerini alması dansçıların başarı oranını yükseltecektir. Bunun için, eklem pozisyon algısını değerlendirerek yapılan propriyoseptif eğitimin spordaki etkilerini araştıran randomize kontrollü ileri çalışmalara ihtiyaç vardır