Endüstriyel verimlilik analizi

Bu çalışmada OECD ülkelerindeki tarımsal etkinlik düzeylerinin belirlenmesi, etkinlik farklılıklarının araştırılması ve bu farklılığa yol açan temel faktörlerin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Tarımsal ürünlere yönelik sürekli artan talebin düzenli olarak karşılanabilmesi için tarım sektörünün istikrarlı bir yapıya kavuşturulması ve sürdürülebilir büyümenin sağlanması gerekmektedir. Bu nedenle tarım sektöründe gerçekleştirilecek etkinlik-verimlilik artışları önem kazanmaktadır. Tarımsal etkinliğin istikrarlı bir şekilde arttırılması ise uzun dönemli bilgilere ve destekleyici olarak politika tedbirlerine ihtiyaç duymaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde, OECD ülkelerindeki tarım sektörünün ekonomi içindeki ağırlığı ve özellikleri ile tarım politikaları karşılaştırmalı olarak betimsel analiz kullanılarak incelenmiştir. İkinci bölümde etkinlik ölçümünde kullanılan parametrik ve parametrik olmayan yaklaşımlar teorik olarak incelenmiştir. Çalışma esas olarak Veri Zarflama Analizi yaklaşımına dayanmaktadır ve OECD ülkelerinin tarımsal etkinliğinin analiz edilmesi için bu yaklaşımın literatüre yeni girmiş iki farklı biçimi (Dinamik Veri Zarflama Analizi ve Metafrontier Analizi) kullanılmıştır. Üçüncü bölümde kullanılan Dinamik Veri Zarflama Analizi, tarımsal etkinlik ölçümünde dönemlerarası firma davranışlarının modellenmesine olanak sağlamaktadır. Böylelikle OECD ülkelerindeki dönemlerarası kaynak kullanım etkinliği analiz edilerek, uzun dönem etkinlik skorları hesaplanmıştır. Analiz sonuçları genel etkinsizliğin temel kaynağı olarak dinamik etkinsizliğin ön plana çıktığını göstermektedir. Dördüncü bölümde tarımsal etkinlik düzeyleri Metafrontier yaklaşımı kullanılarak hesaplanmıştır. Bu yaklaşım, örneklemi oluşturan ülkelerin homojen bir yapıya sahip olmadığı bir başka deyişle farklı üretim olanakları kümesi altında çalıştıkları varsayımına dayanmaktadır. Analiz sonuçları global teknoloji seviyesini yüksek ve orta gelirli ülkeler grubunun belirlediğini göstermektedir. Bunun yanında yüksek ve orta gelirli ülkeler grubunda yer alan ülkelerde daha yüksek toplam faktör verimliliği artışları olduğu görülmüştür. Türkiye dışında kalan bütün düşük gelirli ülkeler ise global teknoloji seviyesini yakalama konusunda başarı göstermiştir. Çalışmanın son bölümünde tarımsal etkinlik farklılıklarının temel belirleyicileri tesadüfi etkili tobit modeli kullanılarak araştırılmıştır. Tarımsal etkinlik skorlarının bağımlı değişken olarak alındığı modelde kullanılan açıklayıcı değişkenler ise temel olarak i) demografik ve coğrafi değişkenler, ii) beşeri sermaye ve teknoloji değişkenleri ve iii) makroekonomik değişkenler ve politika değişkenleri olarak üç ana grup altında toplanmıştır. Elde edilen ampirik sonuçlar literatürü destekler niteliktedir