Futbol, fanatizm ve milliyetçilik

Türkiyeʼde futbol milli kimliğin oluşumunda ve fanatizmin meşrulaştırılmasında en önemli toplumsal fenomenlerden birisidir. Uluslararası spor olayları ve özellikle de futbol maçlarının kitlelere ulaştırılmasında birincil kaynak olan kitle iletişim araçlarının da bu oluşumdaki payı büyüktür. Anaakım medyada futbola ilişkin haberlerde ʻulusal kimlikʼ, ʻulusʼ ve ʻmilliyetçilikʼ olguları ile futbol fanatizmi ve şiddeti baskın anlatılar olarak kullanılmakta ve yeniden inşa edilmektedir. Bu çalışma, uluslararası futbol olaylarının sunumunda Türkiyeʼde kitle iletişim araçlarının milli kimlik, milliyetçilik kavramlarını ve fanatizm olgusunu nasıl inşa ettiğini incelemeyi amaçlamıştır. Medyanın uluslararası futbol karşılaşmaları yoluyla milli kimliğin inşasında ve fanatizmin yaygınlaşmasında önemli ideolojik işleve sahip olduğu temel sorunsalına dayanan çalışma, bunun temelinde, 1980ʼli yıllardan itibaren Türkiyeʼde meydana gelen toplumsal, kültürel, politik ve ekonomik değişimi görmektedir. Bu bağlamda çalışmanın birinci bölümünde ulus, milli kimlik ve milliyetçilik olgu ve kavramları ile futbol arasında ilişki irdelenmiş, ikinci bölümde spor olgusu, futbol ve politika arasındaki etkileşim, futbol fanatizmi ve şiddet olguları tartışılmıştır. Üçüncü bölümde ise, dört farklı uluslararası futbol olayına ilişkin Show TV ve Hürriyet gazetelerinde yer alan haberler milliyetçilik ve fanatizm açısından incelenmiştir. Araştırmanın temel bulguları, futbolla ilgili haberlerde milli kimliğin ve fanatizmin, ʻBiz-Onlarʼ ayrımı, ʻÇatışmaʼya dayalı söylem ve ʻStereotipleştirmeʼ aracılığı ile inşa edildiğini ortaya koymaktadır. Bunun yanı sıra, futbol anaakım medyada milliyetçi, popülist, sansasyonel bir tarzda temsil edilmekte, maçlar sırasında karşı takım taraftarlarına yönelik şiddet olayları da meşrulaştırılmaktadır