Klimakterium dönemindeki kadınların yaşam kalitelerinin ve umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi

Araştırma Menopoza Özgü Yaşam Kalitesi Anket Formuʼnun (MENQOL) Türkiyeʼdeki geçerlik ve güvenirliğini test etmek ve klimakterium dönemindeki kadınların yaşam kalitelerini, umutsuzluk düzeylerini ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla tanımlayıcı ve kesitsel olarak planlanmıştır. Araştırmanın örneklemini; Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum A.B.D. Menopoz polikliniğine 1 Haziran-30 Ağustos 2003 tarihleri arasında başvuran, son adetini en az 1 yıl önce görmüş, son 6 aydır HRT kullanmamış, doğal menopozlu olan 120 kadın oluşturmuştur. Veri toplama araçları olarak; kadınların demografik ve klimakterik özelliklerine ilişkin görüşme formu, Menopoza Özgü Yaşam Kalitesi Anket Formu (MENQOL) ve Beck Umutsuzluk Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde; Tek Yönlü Varyans Analizi (ANOVA), Student t testi (İndependent t testi), x2 kare, Korelasyon testi uygulanmıştır. MENQOLʼnun geçerlik çalışmasında; dil geçerliği için 5 ve içerik geçerliği için 10 uzman görüşü alınmıştır. Kendall İyi Uyuşum Katsayısı (W: 0.393, p<0.01) bulunmuştur. Güvenirlik çalışmasında ise; Test-tekrar test güvenirlik katsayısı vazomotor için 0.93, psikososyal için 0.97, fiziksel için 0.97 ve cinsel için 0.88 olarak bulunmuştur. MENQOLʼun birinci ve ikinci uygulama için iki yarı arasındaki korelasyon 0.57, 0.58, Gutman Split-half güvenirlik katsayısı 0.68, 0.68 Spearman-Brown güvenirlik katsayısı 0.72, 0.73, 15 Maddelik Birinci Yarı Cronbach Alfa Değeri 0.91, 0.91, 14 Maddelik İkinci Yarı Cronbach Alfa Değeri 0.70, 0.71ʼ olarak bulunmuştur. Araştırmaya katılan kadınların % 67.5ʼi 50-59 yaş grubunda olup, yaş ortalamaları 53.00±4.92, menopoz yaşı ortalamaları ise 47.90±3.99ʼdur. Kadınların % 90.0ʼı evli, % 35.0ʼi yüksekokul, fakülte mezunudur. Çalışmayan % 85.0 kadının % 32.5ʼi emeklidir. Sistemik hastalığı olan (% 57.5) kadınların % 43.2ʼsi Hipertansiyon hastasıdır. Kadınların % 100.0 alkol ve % 76.7ʼsi sigara kullanmamaktadır. Sigara kullanan kadınların yaş ortalamaları 46.46±3.30 sigara kullanmayan kadınların yaş ortalamaları 48.33±4.10 olarak belirlenmiştir. Kadınların menopoz yaşı ile sigara içme durumu arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur (x2: 5.673, p<0.05). Sigara içen kadınlar içmeyenlere göre iki yıl daha erken menopoza girmektedirler. Kadınların % 54.2ʼsi klimakterium dönemi ile ilgili bilgi almış olup, % 38.5ʼi bu bilgiyi doktordan, sadece 4.6ʼsı hemşire/ebeʼden almıştır. Kadınların yaş grupları, medeni durumları, eğitim durumları ve sistemik hastalığın varlığı ile yaşam kalitesi puan ortalamaları, yine eğitim durumları ve meslekleri ile umutsuzluk puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmıştır. Kadınların menopozu algılama durumlarının yaşam kalitesi ve umutsuzluk puan ortalamalarına etkisi istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Kadınların % 44.2ʼsinin menopozu “sıkıntı-stres” olarak algıladıkları, yaşam kalitelerinin düşük ve umutsuzluklarının yüksek olduğu belirlenmiştir. Araştırmaya katılan kadınların yaşam kalitesi alt başlıklarının kendi aralarında pozitif ilişki olduğu saptanmıştır. Sırasıyla (r= 0.297, r= 0.359, r= 0.256, r= 0.641, r= 0.278, r= 0.378, p<0.05). Kadınların psikososyal, fiziksel ve cinsel yaşam kaliteleri ile umutsuzluk puan ortalamaları arasında pozitif ilişki saptanmıştır. Sırasıyla (r= 0.490, r= 0.356, r= 0.212, p