A Study on Queen Amannisa and The Music of Makams in Uyghur

16. yy. ortaları Yerken Hanedanlığı 1’nda Sultan Abdureşit Han’ın himayesinde Uygur makamları üzerine devrin en büyük ve kapsamlı sitemleştirme hareketi gerçekleştirildi. Melike Amannisa’nın çabalarıyla Uygur halk nağmeleri ile Kara Hanlılar, Timurlar ve Moğolistan saraylarında icra edilen saray müziği sentez edilerek sistemleştirildi. Nağmeler tasnif ve kategorize edildi, düzenlendi ve zenginleştirildi. Geçmişten gelen “Klasik Nağmeler” (Safiyyüddin Ürmevi döneminden gelen makamlar)ın anlaşılmayan güfteleri değiştirilerek anlaşılır hâle getirildi. Dağınık ve unutulmaya yüz tutmuş durumdaki halk nağmeleri daha önceki makamlarla bütünleştirildi ve İslamî ilkelere ters düşmeyecek şekilde düzenlendi. Hanedanlık bünyesinde müzik eğitim okulları (konservatuar) tesis edildi. Bu, Doğu müziği tarihinde en kapsamlı bir reform hareketi idi. Bu yazıda Melike Amannisa’nın Uygur makam müziğinin oluşturulması, geliştirilmesi ve sistemleştirilmesi sürecindeki çabası, rolü ve etkisi ele alınacaktır.With the initiation of Sultan Abdureşit Han; Melike (Queen) Amannisa and Composer Kıdırhan Yerkendi strived to launch an extensive reformation movement of Uighur makams in the Yerken Dynasty during mid 16th century. This much debated systemization included compilation and classification of “Uighur Traditional Folk Makams” based on court music performed in Karahans – Timurids and Mongolian palaces. Melodic developments were organised. The melody catalogue was classified extensively and lyrics were renewed. “The classical twelve great melodies” of the past reached the public and epics of creation reached the palace and were rearranged in accordance with Islamic principles. In that way the music became more resistant to the challenges of the period. Music schools were formed to educate the ordinary people in the dynasty. This was the most extensive reformation movement in the Eastern music histor