Modern metin çözümleme teknikleri bakımından Şerh Geleneği ve İsmail Hakkı Bursevi

Bu tezin amacı Eski Türk Edebiyatıʼnın en önemli şarihlerinden biri olarak kabul edilen İsmail Hakkı Bursevî (1652-1725)ʼnin şerh metodunu modern teoriler açısından incelemektedir. Çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde “Çağdaş Eleştiri” ve “Türk Eleştiri Tarihi”nin genel bir betimlemesi yapılmıştır. İkinci bölümde “Divan Şiiri ve Dünden Bugüne Metin Çözümleme Geleneği” başlığı altında Divan şiiri üzerine, geleneksel metin çözümleme yaklaşımları ve modern yöntemlerle Divan şiiri incelemeleri tartışmacı bir yaklaşımla ele alınmıştır. Üçüncü bölümde Bursevîʼnin hayatı ve şerhleri ana hatlarıyla değerlendirilerek incelemede kullanılan metinler üzerine açıklamalar yer almaktadır. Dördüncü bölümde İsmail Hakkı Bursevîʼnin şerh yöntemi modern teoriler ışığında değerlendirilmiştir. Buna göre onun şarih kimliğinin hususiyetleri, okuyucu ile kurduğu iletişim, eser merkezli metin çözümleme yöntemi bu bölümün ana başlıklarıdır. “Sonuç” bölümünde elde edilen veriler değerlendirilmiştir. İnceleme sırasında kullanılan metinlerden biri olan ve ilk kez bu çalışma ile Latin harflerine aktarılan “Şerh-i Manzume-i Şeyh Sahfî”, “Ek” başlığı altında yer almaktadır. Çalışmanın sonunda ise yararlanılan eserlerin “Kaynakça”sı verilmiştir. Yapılan çalışmada İsmail Hakkı Bursevîʼnin şerh ettiği metinlere modern bir metinbilimci gibi yaklaşarak çağının teorik bilimlerinin ışığında metinleri şerh ettiği görülmüştür. Açıklama ve yorumlama etkinliklerinin iç içe geçtiği bu eserler, Batıʼda hermeneutik ve semantik adı altında gelişen yöntemler ve günümüzde “metne bağlı yorumlama” başlığı altında değerlendirilen eleştiri yöntemleriyle benzerlik içindedir