Doku mühendisliği tekniği ile yapay damar dokusu üretimi

Kardiyovasküler sistemin zarar görmesi gelişmiş ülkelerde hala en çok rastlanan ölüm sebeplerinden biridir ve büyüyen sosyo-ekonomik bir problem olarak kalmaktadır. Doku mühendisliği, zarar görmüş doku ve organların onarımını herhangi bir immün tepkiye ve infeksiyona neden olmadan, kadavra dokusu kullanmadan ve hastanın diğer dokularına zarar vermeden vücuda implante edilmek üzere doku/organ parçaları sağlamayı amaçlamaktadır. Kardiyovasküler hastalıklarının tedavisinde kullanılan tedavi ve sentetik implantlarda greftin reddi, mekanik yetersizlikler ve enflamasyon gibi nedenlerden dolayı doku mühendisliği teknikleri ile modifiye edilmiş implantlara veya tedavilere ihtiyaç duyulduğunun birer göstergesidir. Bu çalışmanın hedefi,doku mühendisliği teknikleri ile yapay bir damar dokusu modeli oluşturmaktır. Bu amaçla sığır aortundan endotel (EC) ve düz kas hücreleri (SMC) izole edildi ve doku kültürü yöntemleri ile üretildi. İmmünohistokimyasal boyama teknikleri ile karakterize edildiler. Her iki hücre tipinin de üreme karakteristikleri MTT yöntemi ile belirlendi. SMC'ler RDGS sekansı ve fibrin jel eklenerek biyouyumluğu daha da arttırılan ve hiçbir işlem görmemiş poliglikolik asit (PGA) fiberler üzerinde kültüre edildiler. Ayrıca oluşturulan kokültür modeli için uygun ekstraselüler matriks (ECM) elemanını seçmek amacıyla SMC'ler kollajen, jelatin, poli-L-lizin gibi ECM elemanları üzerinde üretildiler. Son olarak iki hücre tipi de üretilip aralarında kollajen, jelatin, hiyaluronik asit ve bu malzemelerin karşımı ile kokültüre edilerek in vitro'da yapay bir damar dokusu üretimi gerçekleştirildi. Kokültürdeki hücreler laminin ve VEGF proteinine karşı boyanarak kültürdeki durumları incelendi. Çalışma çıktılarına göre EC'lerin izolasyonu ve üretimi için büyüme faktörlerince zengin besi ortamlarının kullanılmasının gerekli ve kollajenin aksine poli-L-lizin'in bir ECM elemanı olarak yapay damar dokusu çalışmalarında iyi bir ECM materyali olmadığı belirlendi. Ayrıca damar dokusu üretimi amacıyla yeteri kadar hücrenin üretilmesi geçen zamanın benzer çalışmalarda rastlanan süreye denk düştüğü saptandı. Oluşturulan kokültür modelleri arasında en iyi doku oluşumu tüm ECM elemanlarının karışımının kullanıldığı gözlerden alındı. Bununla beraber özellikle hiyaluronuk asit ile hazırlanan damar doku modellerinde de benzer sonuçlar alındı. Bu çalışmanın bulgularının ve edinilen bilgi birikiminin benzer konularda yapılacak doku mühendisliği çalışmalarına önemli katkıları olacağı düşünülmektedir