Evrenselcilik ve öznellik üzerine bir tartışma

Jürgen Habermas ve Michel Foucault’nun düşüncelerine, “modernite-postmodernite” başlığı altında toplanan çağdaş tartışmalarda sıklıkla zıt kutuplar olarak atıfta bulunulur. Ama bu çalışmanın hedefi, Habermas ve Foucault’nun evrenselcilik ve öznellik üzerine görüşlerini karşılaştırmanın, bu iki düşünür arasında özgürleşimci bir eleştirel düşünüm pratiğinin imkânı ve sınırları hakkında verimli bir diyalog kurulabileceğini göstermektir. Bu yolda, Habermas ve Foucault’nun düşüncelerinin, evrenselcilik ve öznellik üzerine çağdaş tartışmalarda ortaya çıkan sorunlara yönelik çözüm arayışlarının, “modernite-postmodernite” tartışmalarını karakterize eden (“evrenselcilik-tikelcilik”, “nesnelcilik ve görececilik”, “saf transandantalizm ve saf tarihselcilik” gibi) ikiciliklerin ötesine uzanan yönleri belirginleştirilmiştir. Böylece günümüzde eleştirel bir düşünüm pratiği kavrayışı ortaya koymanın önündeki güçlükler karşısında, birisi temelcilik-karşıtı bir evrenselciliğe ve özneler-arasıcı bir öznellik kavrayışına, diğer ise evrenselci olmayan çekişmeci bir öznellik kavrayışına yönelen Habermas ve Foucault’nun çalışmaları arasındaki farklılıkların ve gerilimlerin, bu konuda ikisi arasında kurulan bir diyalog sürecine dâhil edilebileceği sonucuna varılmıştır