Çeviri Yoluyla Yerel Modernizm: Yıldız Film Dergisi'ndeki (1938-1954) Klasik Hollywood

Linking social modernity to aesthetic modernism, Miriam Hansen (1999) introduces classical Hollywood cinema as a form of “vernacular modernism” and underlines the role of locally specific practices in shaping its success and reception outside the USA. Among these practices, Hansen includes subtitling and dubbing which, she thinks, had a crucial stake in perceiving, reconfiguring and negotiating the modernity presented through classical Hollywood cinema in other cultures, thereby creating alternative modernities. Departing from Hansen’s arguments regarding the reflexive relationship between translation practices, modernity and classical Hollywood cinema, the present study attempts to move the discussions on the subject forward. Following Hansen, classical Hollywood cinema is taken as a form of vernacular modernism which had impact upon different local contexts. However, considering classical Hollywood cinema as a conglomerate of multiple cultural practices including not only films but also the publicity around them, the study points to ‘off-screen Hollywood’ which, too, contributed to the production of a plethora of narratives on American modernity both in and outside the USA. Accordingly the study suggests that besides textual practices that were directly related to film narration on screen such as subtitling and dubbing, ‘extrafilmic’ translation practices such as print media texts on films and stars were instrumental in other contexts in mediating and negotiating the modernity that came along with classical Hollywood cinema. The study mainly focuses on a Turkish film magazine, Yıldız [Star], which was largely made up of diverse translation practices and stands out as the most popular and long- lasting film magazine of the time. The translation practices in the magazine are associated with socio- political and ideological motives of the period. In order to provide a clearer picture of the relationship between the experience of modernity and extrafilmic translation practices in Yıldız and to offer insights into the presentation of American way of modernity in the early 20th century Turkey, the article ends with an analysis of a case study.Sosyal moderniteyi estetik modernizm ile birleştiren Miriam Hansen (1999), klasik Hollywood sinemasını “yerel modernizm”in bir biçimi olarak ele alır ve klasik Hollywood’un Amerika sınırları dışında başarılı olmasında ve alımlanmasında farklı kültürel pratiklerin etkili olduğuna dikkat çeker. Hansen bu kültürel pratiklere altyazı ve dublajı da dahil eder. Klasik Hollywood sineması ile birlikte gelen modernitenin farklı kültürler tarafından anlaşılmasında, yeniden şekillendirilmesinde, kabul edilmesinde ve dolayısıyla farklı kültürlerde alternatif modernitelerin oluşmasında bu çeviri pratiklerinin belirleyici olduğunu vurgular. Hansen’in çeviri pratikleri, modernite ve klasik Hollywood sineması arasındaki ilişkiye dair analizlerinden yola çıkan bu çalışma, konu ile ilgili tartışmaları daha ileri taşımayı amaçlamaktadır. Hansen’in belirttiği üzere, klasik Hollywood sineması farklı kültürel bağlamlarda etkili olan yerel modernizmin bir biçimi olarak kabul edilir. Farklı olarak, klasik Hollywood sineması, sadece filmleri değil filmlerin etrafındaki söylemleri de kapsayan çoklu kültürel pratikler kümesi olarak ele alınır ve hem Amerika’da hem de dışarıda, Amerikan tarzı modernite söylem ve eylemlerinin oluşmasına katkıda bulunan ‘sahne-dışındaki Hollywood’a dikkat çekilir. Bundan yola çıkarak çalışma, klasik Hollywood sineması ve ilgili anlatılarla gelen modernitenin diğer kültürler tarafından alımlanmasında ve kabul edilmesinde altyazı, dublaj gibi film gösterimi ile doğrudan bağlantılı çeviri pratiklerinin yanı sıra dönemin filmleri ve film yıldızları hakkında yazılı basında çıkan ‘film-dışı’ çevirilerin de önemli rol oynadığını savunmaktadır. Makale, çeşitli çeviri pratiklerini bolca barındıran, dönemin en popüler ve uzun süreli film dergisi olan Yıldız’a odaklanır ve dergideki çeviri pratiklerini sosyo-politik, ideolojik nedenlerle ilişkilendirir. Modernitenin alımlanması ile film-dışı çeviriler arasındaki ilişkiyi daha net göstermek ve Amerika kaynaklı modernitenin dönemin Türkiyesindeki temsiline ışık tutmak için bir çeviri metin incelemesi ile son bulur