Dere alabalığında (Salmo trutta fario Linnaeus, 1758) cinsiyet kontrolü üzerine araştırmalar

Bu tezde dere alabalıklarının (Salmo trutta fario) fizyolojik ve genetik cinsiyetinin değiştirilmesi üzerinde çalışılmıştır. Fizyolojik cinsiyetin değiştirilmesinde, hormon olarak 17Ü-metiltestesteron ve estradiol valerat kullanılmıştır. Genetik cinsiyetin değiştirilmesinde triploidizasyon tekniğiyle kısırlaştırma hedeflenmiştir. Balıklar ilk grupta 3 mg/kg 17Ü-metiltestesteron katılmış yemle 75 gün, ikinci grupta 30 mg/kg oranında 17Ü-metiltestesteron katılmış yemle 110 gün, üçüncü grupta 10 mg/kg oranında estradiol valerat katılmış yemle 60 gün, dördüncü grupta 10 mg/kg oranında estradiol valerat katılmış yemle 80 gün beslenmişlerdir. Beşinci grupta triploidleştirilmiş balıkların gelişimi incelenmiştir. Son grupta kontrol dere alabalığı grubu oluşturulmuştur. Döllenmeden sonraki 18. aydan itibaren 200'er adet balık içeren gruplara ayrılmış ve deneme 32. aya kadar sürdürülmüştür. Tüm gruplarda yaşama oranı, spesifik büyüme oranı, yem dönüşüm oranı, kondisyon faktörü, nispi büyüme oranı, mutlak büyüme oranı, gonadosomatik indeks, hepatosomatik indeks, karkas verimi parametreleri belirlenmiştir. Denemelerin tamamı 3 tekrarlı yapılmıştır. Tüm parametrelerde 30 mg/kg oranında 17Ü-metiltestesteron katılmış yemle 110 gün süreyle beslenmiş gruptan en yüksek sonuçlar elde edilmiştir. Çalışmada triploid ve diploid gelişimleride kıyaslanmış olup triploid grubu daha fazla geliştiği saptanmıştır ancak iki grup arasındaki fark istatistiksel olarak önemsiz olduğu tespit edilmiştir (P>0,05). Triploid grubunda % 95 triploid başarısı elde edilmiş olup erkek/dişi oranı sırasıyla % 44,4 ve % 55,6 olarak gerçekleşmiştir. Estradiol valerat katkılı yemle beslenen balıklarda 60 günlük grupta % 5 intersex, % 6 kısır, % 84 dişileşme % 5 lik grubun hormondan etkilenmeyen erkek balık tespit edilmiştir 80 günlük grupta ise % 16 oranında intersex, % 15 kısır, % 58 dişileşme, % 11 hormondan etkilenmeyen erkek balık gözlemlenmiştir. 3 mg/kg 17Ü- metiltestesteron katılmış yemle 75 gün beslenmiş grupta % 46,6 erkekleşme (XX), % 40 kısırlık, % 6,7 dişi (XX) ve erkek (XY) tespit edilmiştir. 30 mg/kg oranında 17Ü-metiltestesteron katılmış yemle 110 gün süreyle beslenmiş grupta % 30 kısırlaşma, % 50 erkekleşme (XX), % 10 oranında normal dişi (XX) ve normal erkek (XY) gözlemlenmiştir