Primer mikst glia hücre kültüründe glutamat toksisitesi üzerine melatonin, 7-nitroindazol ve riluzolun etkileri

Glia hücreleri ve özellikle astrositler santral sinir sistemi hücre içeriğinde önemli bir orana sahiptir. Glutamat toksisitesine karşı nöronlardan daha dirençli olduğu bilinen glia hücreleri nöron koruyucu mekanizmalara da sahiptir. Oksidan stres, reaktif oksijen türevleri ve serbest radikal oluşumu ve bunlara bağlı organel ve hücre hasarını (akson, glia, endotel dahil) geliştirir. 1-2 günlük sıçan beyinlerinden elde edilen primer mikst glia kültürleri 14. kültür gününde kontrol (n=6), toksisite (glutamat) (n=6), toksisite+melatonin (n=6), toksisite+7-nitroindazol (n=6) veya toksisite+riluzol (n=6) olmak üzere 5 gruba ayrıldı. 20mM glutamat eklenerek toksisite oluşturulduktan sonra, 100μM melatonin, 500μM 7-nitroindazol veya 100μM riluzol kültür ortamına eklendi. 1, 6, 24 ve 48. saatlerde kültür üst sıvıları alındı. Bu örneklerde LDH ve nirtrit düzeyleri saptandı. Veriler SPSS programında multivariate ANOVA ve post hoc Bonferroni ile değerlendirildi. Multifaktöryel ANOVA sonuçlarına göre zaman [F(3,54)= 116.57, p=0.001)] ve gruplar [F(3,18)=7.993, p=.0001] anlamlı faktörler olarak belirlenmiş ve ayrıca zaman ile gruplar arası anlamlı etkileşim saptanmıştır [F(12,54)=3.664, p=0.001)]. Verilerin değerlendirilmesinde her saat için ayrı ayrı tek yönlü ANOVA kullanıldığında, bekleneceği üzere yine gruplar arası anlamlı fark bulunmuştur [1, 6, 24 ve 48 saatler için, sırasıyla: F(4,28)=7.129, p=0.001; F(4,28)= 8.493, p=0.001; F(4,28)= 6.816, p=0.001; F(4,25)= 11.822, p=0.001]. Post hoc test (Bonferroni) ile gruplar arası farklar Şekil 3ʼte gösterilmektedir. 1., 6. ve 48. saatlerde 7-nitroindazol melatoninden daha etkili olmuştur [t testi sırasıyla: p=0.028, p=0.020, p=0.001]. 24. saatte melatonin ve 7-nitroindazol arasında toksisiteyi azaltma yönünden anlamlılık bulunamamıştır. Sonuç olarak bu çalışmamızda, daha önce deneysel serbral iskemi ve omurilik zedelenmesi modellerimizde gözlemiş olduğumuz melatonin ve 7-nirtoindazolün sağladığı davranışsal koruyucu/iyileştirici etkilere (Dagci et al., 2000; Peker et al., 2000) benzer sonuçlar elde ettik. Adı geçen ajanların, özellikle 7-nitroindazolʼun nöronlar için çok değerli mekanik, metobolik ve biyolojik destek oluşturan glianın in-vitro kültüründe de hücre hasar ve ölümünü engelleyici etkiler ortaya koyduğunu gözlemledik