Devletlerarası ve devlet dışı aktör olarak İngiliz Milletler Topluluğu ve Türk dış politikası üzerine çıkarımlar

Soğuk Savaş’ın sona ermesinin ardından Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Azerbaycan, Kırgızistan ve Tacikistan olmak üzere altı yeni Türk Cumhuriyeti bağımsız birer devlet olarak uluslararası sistemdeki yerini almıştır. SSCB’nin dağılmasıyla birlikte, Soğuk Savaş döneminde var olan Moskova etkisi nedeniyle ilişki kurulamayan Türk Cumhuriyetleri ile Türkiye arasındaki engel ortadan kalkmış ve Türkiye ile bağımsızlığını kazanan Orta Asya Türk Cumhuriyetleri arasında siyasal, sosyal ve ekonomik bir birliğin kurulmasının yolu açılmıştır. Sosyal yapısalcılık kuramına göre kimlik, kültür ve norm gibi düşünsel ve toplumsal öğeler sosyal bir dünya olarak devletler arası ilişkilerin ortaya çıkmasında ve geliştirilmesinde materyal yapılardan daha az önemli değildir. Kuramın da ileri sürdüğü üzere Orta Asya Türk Cumhuriyetleriyle paylaşılan ortak tarihi, dilsel, dinsel ve kültürel özellikler Türkiye’ye bölge ülkeleriyle ilişkilerini güçlendirme ve ekonomik, siyasi, sosyal alanlarda işbirliğine gitme konusunda benzersiz bir fırsat sunmaktadır. Türkiye 1990’lı yıllardan beri uyguladığı plansız, istikrarsız ve hedef odaklı olmayan politikaları nedeniyle Türk Cumhuriyetleri ile olan ilişkilerde yeterince kullanamadığı avantajlı konumunu ise İngiltere’nin eski sömürgeleriyle kurmuş olduğu Milletler Topluluğu’nu örnek alarak verimli hale getirebilir. Milletler Topluluğu, üyeleri arasındaki siyasi ve ekonomik ilişkiler ile sosyo-kültürel faaliyetler ve kurumsal yapısıyla yakın çevresinde barışın korunmasıyla istikrar ve refahın arttırılması doğrultusunda benimsenen çok boyutlu ve pragmatik dış politika çerçevesinde Türk Cumhuriyetleri ile olan ilişkilerin kurumsallaştırılması konusunda Türkiye için başarılı bir örnek teşkil etmektedir. Sosyal yapısalcılık kuramı temel alınarak değerlendirildiğinde paylaşılan ortak değerler nedeniyle orta ve uzun vadede kurulması muhtemel olan Milletler Topluluğu benzeri bir kurumsal yapı Türkiye-Türk Cumhuriyetleri arasındaki bağların kuvvetlendirilmesini sağlamanın yanında ülkeler arasında istenilen güven ortamını sağlayarak dünya barışına da katkıda bulunacaktır