Psoriasis tedavisinde metotreksatin topikal uygulaması ve deri geçişinin farmokokinetik incelenmesi

Psoriasis (sedef), tedavisi zor ve hastaya psikolojik etkileri de olan bir hastalıktır. Hastalığın şiddetine bağlı olarak tedavisinde, farklı ilaçlarla farklı dozlar uygulanmaktadır. Metotreksat da antineoplastik etkisiyle uzun yıllardır psoriasis tedavisinde kullanılmaktadır. Fakat dahilen kullanımı sırasında hastalarda birçok yan etkiye neden olmaktadır. Metotreksat molekül olarak suda az çözünür ve yüksek molekül ağırlığından dolayı deriden geçişi sorun olan bir maddedir. Daha önce çalışılan topikal uygulamalarında deri geçişini artıracak yöntemler denenmiştir (iyontoforez gibi). Fakat topikal olarak tek başına kullanılan herhangi bir farmasötik formu bulunmamaktadır. Psoriasis hastalarının çoğu topikal tedaviyi tercih etmektedir. Bu nedenle molekülün topikal uygulamaya uygun hale getirilebilmesi için çalışmalarımızda formülasyonlar geliştirilmiştir. Mikroemülsiyonlar hazırlama tekniği olarak kolay üretilebilen, dayanıklı ve suda zor çözünen maddeler için ideal taşıyıcı sistemlerdir. Biyoyararlanımı düşük ilaçların emilimlerini arttırmaktadırlar. Topikal biyoyararlanım çalışmalarında mikroemülsiyonların; emülsiyon, losyon, süspansiyon ve çözelti uygulamalarına göre daha etkili olduğu görülmüştür. Formülasyonlarına giren çifte bağlı yağ asitlerinin deriden geçirgenliği arttırdığı bilinmektedir. Yeterli doz metotreksatı taşıyabilecek mikroemülsiyon formülasyonları hazırlanmıştır. Bu formülasyonları topikal uygulamaya uygun hale getirmek için polimerler yardımıyla akışkanlık azaltılmıştır. Mikroemülsiyonların jel haline getirilmesinde, yüksek stabiliteye, geçimliliğe sahip ve düşük toksisiteleri nedeniyle kozmetik ve farmasötik ürünlerde kullanılan karbopolden yararlanılmıştır. Hem mikroemülsiyonların hem de bunların jel formlarının naylon membrandan geçiş profilleri incelenmiştir. İn vivo deri geçiş çalışmalarına uygun oldukları düşünülmektedir. Dermatolojik tedavide temel amaç en az zarar verebilecek tedaviyle optimal etkiyi sağlamaktır. Mikroemülsiyonların topikal kullanımı elverişli bir uygulama sağlamaktadır ve daha az yan etkiye neden olma, karaciğer ilk geçiş etkisine uğramama konusunda avantajlı olmaktadır