Hazır olma etkisinin trafik işaretleri bağlamında incelenmesi

Trafik işaretleri ve yol durumunun davranış üzerinde yarattığı değişiklik sürüş sırasında etkili olmaktadır. Yol işaretlerinin bilinçli olduğu kadar bilinçsiz veya otomatik hazır olma yarattığı öne sürülmüştür (Crundall ve Underwood, 2001). Bu araştırmanın amacı, trafik ortamında hazır olma etkisi yaratan uyaranlara bağlı değişkenlerin incelenmesi ve sürücülerin tepki süresi üzerindeki etkisini ölçmektir. Bu bağlamda üç farklı çalışma yürütülmüştür: birinci çalışma, hazır olma etkisinin varlığı ve uyaran türüyle ilişkisini araştırmıştır. İkinci çalışma, hazır olma etkisinin uyaran türü (yazı, simge, yazı+simge) ve uyaranın sunulduğu yerle (solda, ortada ve sağda) olan ilişkisini araştırmıştır. Üçüncü ve son çalışma, hazır olma etkisinin uyaran türü (yazı, simge, yazı+simge) ve sunum süresiyle (kısa, normal, uzun) olan ilişkisini araştırmayı hedeflemiştir. Bu çalışmadaki üç deneyde, yaşları 19 ve 35 arasında değişen, 239 katılımcı yer almıştır. Her üç çalışmada da hazır olma ve uyaran türünün etkileşimlerine bakıldığı zaman, en kısa tepki süresinin hazır olma türünün anlamsal ve uyaran türünün yazı olması durumunda; hazır olma türünün tekrarlayıcı ve uyaran türünün simge olması durumunda ortaya çıktığı saptanmıştır. Uyaranların kontrol koşulunda yani uyaranların tek başlarına verildikleri durumda, simge uyaranının yazıya göre daha kısa tepki süresine sahip olduğu bulunmuştur. Anlamsal ve tekrarlayıcı hazırlamanın tepki sürelerine bakıldığında, anlamsal hazırlamanın daha yavaş tepkiye yol açtığını; en iyi tepki sürelerini yaratan uyaranın veya trafik işaretinin yazı+simge olduğunu; hızın trafik işaretinin yarattığı hazırlamayı olumsuz etkilediğini göstermiştir Çalışmadan elde edilen sonuçlar, trafik işaretleriyle yol sahneleri arasında anlamsal (semantic) hazır olma etkisinin, trafik işaretlerinde yazı+simge kullanılması ve hızın azaltılması durumunda daha da güçlü hale geldiğini göstermesi açısından önem taşımaktadır