Küreselleşme ve insan hakları söyleminin yeniden inşası

Dünyanın ‘küresellesme’ olarak anılan bir sürece girdigi fikrinin yaygın kabul gördügü 1990’lı yılların basından bu yana, uluslararası siyasette ‘insan hakları’ kavramı son derece önemli bir yapıtası olarak islev görmektedir. Basta geliskin metropol ülkeler olmak üzere, uluslararası siyasetin tayin edici aktörleri ‘insan hakları’ söyleminden yola çıkarak çevre ülkelere politik-ekonomik dönüsüm reçeteleri sunabilmekte, hatta aynı gerekçeyle askeri müdahalelerde dahi bulunabilmektedir. Söz konusu söylem, üzerinde tartısma götürmez bir evrensel uzlasma bulundugu varsayımıyla dünyanın yeniden yapılandırılmasında ideolojik manipülasyonun etkili bir aracı durumuna dönüstürülebilmektedir. Günümüzün revaçtaki ‘insan hakları’ algısı, kendi ‘hak’ ve ‘özgürlük’ anlayısının gerek içerdigi, gerekse dısladıgı ögeleri belirsiz kılarak mutlaklastırıcı, tekçi ve hatta totaliter bir mite dönüsme tehlikesiyle karsı karsıyadır. Bu durum, insan hakları savunucularınca dısavurulan ‘çogulcu’, ‘demokratik’ saiklerle yan yana getirildiginde ironiktir. Tez çalısması, ‘küresellesme’ ile birlikte anılan ‘insan hakları’ söyleminin örtülü olarak içinde barındırdıgı ‘hak’ ve ‘özgürlük’ tahayyülünü çözümlemeyi denemistir. Bunu denerken, modern ‘hak’ ve ‘özgürlük’ kavramlarına kaynaklık eden ‘Aydınlanma Çagı’ndan bu yana söylemin hangi degisik evrelerden geçerek dönüstügü, bu evrelerde ne tür dinamikler tarafından belirlenip etkilendigi üzerinde durulmus, nihayet aynı yöntem günümüze de uyarlanmıstır. Zira bu çalısmada ortaya konulan sav, tarihin hiçbir döneminde ‘yansız’ ve hakikatte ‘tüm insanlık yararına’ bir ‘insan hakları’ anlayısından söz edilemeyecegidir. ‘Haklar’ bir baskasının tecavüzünden korunmak için var olmak zorunda ise eger, korunmaya deger hakkın çerçevesini kimin hangi ölçütlerle doldurdugu ve neye, kime karsı korudugu sorularına cevaplar aranmıstır. Soguk Savas sonrası ‘küresellesme’ sürecine tabi tutulan ‘insan hakları’ söylemi bu hakkı elinde tutan özneler tarafından ‘yeniden insa’ edilmektedir