Bergson ve sinemada düşünce hareketi/imge hareketi

Bu çalışmada, Bergson'un dolaysız kavrayışının felsefe tarihi içerisindeki yerini, önemini ve "sinema sanatı" ile benzer yönlerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Çalışmada Bergson'un, felsefe tarihinde zekâ kaynaklı ikiliklere bir tepki olarak ortaya koyduğu yeni metafiziğinin, modern dünyada sinema sanatı ile birlikte düşünülmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Bu anlamda Bergson'un kavramlarının sinema sanatına dayanak teşkil ettiği söylenebilir. Bergson'un kavramları ile sinema sanatının aynı düzlemde ele alınması, modern düşüncede özne — nesne, imge — hareket, zaman - süre gibi kavramlara farklı bir bakış açısı getirmiştir. Sinema sanatı, felsefe tarihi boyunca temel bir soru olan "düşünmek nedir?" sorusunun, "bütünsel düşünme nedir? sorusuna dönüştüğü bir anı temsil eder. Bu çalışmada, söz konusu dönüşüm, felsefe tarihi boyunca etkili olmuş düşünce imgesinin tasarımlarının ve Bergson'un sürenin dolaysızlığını ifade eden metafiziğinin bu tasarımlardan farkının incelenmesiyle ortaya konmaya çalışılmıştır. Bergson'un ontolojisi ve epistemolojisi, insanı imgesel alanda daha geniş bir bakış açısıyla kavramayı esas almış bir yönelimdir. Sinemada bu yönelim, merkezden yoksun olmak, insani olmayan bir göz ve her zaman evrenin bütün imgelerinin yarattığı "Bütün"e açık olan bir imgesel yaratım ile temsil edilmektedir. Evreni insan gözünden daha büyük ve daha bağımsız bir gözle yakalamak adına Bergson'a başvuran Deleuze, sinemanın, bu bakış açısının temsilcisi olduğunu düşünün Deleuze'e göre sinema, bir felsefi yaratım olarak düşünce imgesinin yeni bir boyutunu, Bergson'un metafiziğini dile getiren bir etkinliktir. Her şeyin ötesinde bu gün sinema, görmeye, hissetmeye, duyumsamaya, coşturmaya ve nihayetinde farklı düşünmeye iten bir sanattır. Sinemayla karşılaşmak felsefeye yeni bir yol açmıştır ve bu düşünme kavramının bir dönüşüm geçirmesine neden olmuştur. Bu yüzden sinema Bergson ilişkisinin merkezini, 'düşünce - gerçeklik ilişkisi belirler. Sinema - felsefe ilişkisi, imge ve kavram ilişkisidir. Sinema sanatı, günümüzün düşünme ve hayal etme biçimlerini değişime uğratarak düşünsel açıdan yeni bir imkân yaratmıştır. Bu düşünsel imkân, "sürenin dolaysız sunumu"dur. Bu aynı zamanda sinemayı Bergsoncu yapan en önemli özelliğidir. Sinema sanatı, "süre"yi dolaysız sunarak, felsefeyi meşgul eden iki önemli kavramı yeniden düşünce düzlemine taşır: Hareket ve zaman (süre). Başka bir deyişle sinema kendinde hareketi, otomatik hareketi gerçekleştirerek, imgenin sunumu haline gelir. Böylece sinema felsefi kavramların doğasını yeniden düşünmemize olanak sağlar