Batılı kaynaklarla mukayesesi

Kompozisyon bir konu ile ilgili çeşitli olguların düzenli olarak bir araya getirilmesinden oluşan bütünlük anlamına gelir. Kompozisyon kelimesi edebiyat, müzik, resim, tiyatro, plastik sanatlar mimârî, fotoğrafçılık, moda, dekorasyon, tekstil vb. pek çok alanda kullanılan geniş kapsamlı bir terimdir. Kompozisyonun geri planında organizasyon fikri vardır. Organizasyon da bütünlük, tutarlılık ve orantı ilkelerini üzerinde taşır. Bu ilkeler yazılı ve sözlü anlatımda da geçerli ilkelerdir. Yazılı ve sözlü anlatımda kullandığımız kompozisyonun malzemesi dildir. Dilin etkili bir şekilde kullanılması sanatına Batı kültüründe retorik, Türk-İslâm kültüründe ise belâgat adı verilir. Kısaca kompozisyon belâgat ve retorikle doğrudan ilişkili bir kavramdır. Cumhuriyet Döneminde Kompozisyon Anlayışı ve Batılı Kaynaklarla Mukayesesi başlıklı bu araştırmanın birinci bölümünde önce Batı retoriğinin tarihi anlatılmış, sonra Türkİslâm belâgatı üzerinde durulmuştur. Bunlara ilâve olarak kompozisyon-retorik ilişkisi kısaca ele alınmıştır. Batı kaynaklı kompozisyon kitaplarında kompozisyon terimi bir ikna etme sanatı olan retorikten ayrı tutulmamış, kompozisyon retorikle birlikte ele alınıp değerlendirilmiştir. Osmanlı eğitim kurumlarında ise dili etkili ve güzel kullanma sanatı olan belâgatın ayrı bir yeri vardır. Araştırmanın ikinci bölümü Batı kaynaklı kompozisyon kitaplarıyla Türkiyeʼde Cumhuriyet döneminde yazılan kompozisyon kitapları içerikleri bakımından mukayese edilmiştir. Konunun geniş kapsamlı olması sebebiyle mukayese sadece anlatım biçimleri esas alınarak yapılmıştır. Bu bağlamda açıklayıcı anlatım, hikâye edici anlatım, kanıtlayıcı anlatım ve tasviri anlatım ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmiştir. Araştırmanın üçüncü ve son bölümü ise kompozisyon terimlerine ayrılmıştır. Bu bölümde kompozisyonda kullanılan başlıca terimler genel özellikleri dikkate alınarak değerlendirilmiştir