Gündelik hayattaki milliyetçilik ve tezahürlerinin Türk yazılı basınındaki temsili

“Gündelik Hayattaki Milliyetçilik ve Tezahürlerinin Türk Yazılı Basınındaki Temsili” başlığını taşıyan bu çalışmayla, Türkiye’nin siyasal atmosferinin en hakim ideolojik unsuru olan milliyetçiliğin, toplumsal hayattaki yansımaları irdelenmektedir. Araştırma öncelikle, ideoloji kavramını irdelemekte ve milliyetçilik ideolojisine odaklanmaktadır. Milliyetçiliğin bir siyasal proje olarak ortaya çıkması, gelişmesi ve çeşitlenmesi süreci, tarihsel ve toplumsal bir perspektiften aktarılmıştır. Araştırma, Türkiye’nin özgül tarihi bağlamında milliyetçiliğin seyrine odaklanmakta ve örnek olay ekseninde milliyetçiliğin yazılı basındaki yansımalarının incelendiği bölümle son bulmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecinde, 18. ve 19. yüzyılların siyasal ve felsefi birikimi bağlamında, çeşitli milliyetçilik geleneklerinin bir arada bulunduğu görülmektedir. Milliyetçiliğin, vatandaşlık nosyonuna dayanan türevleriyle, etnik / özcü yönelimlerine yaslanan yorumlarının, çeşitli dönemlerde ve çeşitli yoğunluklarda kendini hissettirdiği özgül Türkiye tarihinde 1980 sonrası dönem, bir kırılma anını temsil etmektedir. Bu dönemde, etnik vurguların resmi ideolojiye güçlü bir biçimde eklemlendiği ve vatandaşlığa dayalı geleneğin göreceli olarak güçsüzleştiği bir siyaset ortamından bahsetmek mümkündür. Bu tabloyu, özellikle 1990’lardan itibaren yoğunlaşan popüler milliyetçiliğin ana unsur olarak göze çarptığı kültürel atmosfer tamamlamakta, böylelikle siyasal ve toplumsal hayatta milliyetçilik bir üst anlatı olarak billurlaşmaktadır. Toplumsal bir yapı olarak kavradığımız basının da bu kültürel ve siyasal atmosferden etkilenmesi kaçınılmaz olmuştur. 1980 sonrası değişen iktisadi koşullara, neo liberal ideolojik formasyonu benimseyerek adapte olan basın kuruluşları, milliyetçiliğin çeşitli söylemsel yoğunluklarda kendini var edip yeniden ürettiği yapılar olarak göze çarpmaktadır. Bu yoğunlukların karşılaştırmalı olarak irdelenmesi amacıyla, 6 Şubat 2006 tarihinde Katolik Rahip Andrea Santoro’nun Trabzon’da öldürülmesine ilişkin haberler, örnek olay olarak belirlenmiş, araştırmada söylem analizi yöntemi kullanılmıştır. Analiz sürecinde, çeşitli kategoriler açısından birbirlerinden ayrılan gazetelerin haberlerini sıklıkla, bir üst anlatı olarak kavranan milliyetçi söylemlerle inşa ettikleri görülmüştür. Bu durum, insani değerler açısından genel olarak kabul görmeyen bir olay bağlamında dahi milliyetçiliğin, etkili bir toplumsal meşruiyet kaynağı olarak kavramsallaştırıldığı ve kabul gördüğünün göstergesidir