‘Domat’ Zeytini (Olea europaea L.) Çeliklerinin Kök Rejenerasyonu: Yaralama Etkileri

Domat’ Türkiye’nin önde gelen iri yeşil sofralık zeytin çeşididir. Ancak, ‘Domat’ zeytini çeliklerinin köklenmesi çok yetersizdir. Bu nedenle çoğaltma, pahalı bir uygulama olmasına rağmen, aşıyla yapılmaktadır. Bu çalışmada, beş farklı yaralama uygulamasının ‘Domat’ zeytin çeliklerinin köklenmesi üzerine etkileri, art arda iki yıl incelenmiştir. Şubat ortasında alınan yapraklı yarı odun çeliklerine, yaralamayı takiben 5 g.l-1 indol butirik asit (IBA) uygulanmıştır. Yüzeysel çizme uygulaması özellikle ikinci yılda çeliklerin köklenmesini önemli düzeyde arttırmıştır. En yüksek köklenme oranı (% 68) ve kök sayısı (4.5) yüzeysel çizme uygulanan çeliklerde gözlenirken, hiç yaralama yapılmayanlarda % 21 köklenme ve 1.0 adet kök saptanmıştır. Aynı dönemde yüzeysel dilimleme yoluyla yaralanan çelikler, en uzun kök değerini (36.8 mm) vermiştir En fazla sayıda sekonder kök (2.6), yine ikinci yılda, yüzeysel çizme uygulamasıyla elde edilmiştir. En yüksek yaş ve kuru kök ağırlığı değerleri, birinci yılda hiç yaralama yapılmayan çeliklerden elde edilirken, ikinci yılda en yüksek değerleri (276.3/30.8 mg) yüzeysel çizme uygulaması vermiştir. Yüzeysel çizme şeklinde yapılan yaralamanın, ‘Domat’ zeytini çeliklerinin köklenmesini iyileştirmek için en güvenilir yöntem olabileceği sonucuna varılmıştır.Domat is the foremost large fruiting green table olive cultivar of Turkey. However, the root production of ‘Domat’ cuttings is very poor. Thus the propagation has to be done by grafting, despite it’s a costly practice. In this work, the effects of five different wounding treatments on the rooting of ‘Domat’ olive cuttings were examined in two consecutive years. Leafy semi hardwood cuttings were collected mid-February, wounded and treated with 5 g.l-1 indole butyric acid (IBA) after wounding. Shallow incision wounding significantly augmented the rooting of cuttings particularly in the second year. The highest rooting percentage and root number were 68% and 4.5 respectively with incisions while unwounded cuttings gave 21% rooting and 1.0 root. Shallow slice wounding gave the longest roots (36.8 mm) in the same period. The highest number of secondary roots (2.6) was also obtained with incision wounding in the second year. Despite the highest root fresh and dry weights were obtained with no wounds in the first year, incisions gave the highest figures (276.3/30.8 mg) in the second year. Incision wounding could be the most reliable technique to improve the rooting of ‘Domat’ olive cuttings was concluded