(İnceleme-Metin)

Günümüzde Rusya Federasyonu içerisinde yaşamakta olan Hakas Türkleri Türklüğün ilk kaynağı olan bir coğrafyanın üzerinde çok uzun asırlar boyunca bölge tarihinde kültürel ve siyasî anlamda önemli roller üstlenmişlerdir. Bu zengin kültürel birikim Hakas Türklerinin halk edebiyatı ürünlerine de fazlasıyla sirayet etmiştir. Bu halk edebiyatı dairesi içinde yer alan destanlar ve bunun meydana getirdiği destancılık geleneği zengin ürünlerle doludur. Bu çalışma içerisinde Hakas destancılık geleneği içerisindeki destanlarda yer alan kahramanlar üzerine tipolojik, biyografik ve yapısal bir incelemede bulunduk. Çalışmanın kaynak malzemesini dördü tarafımızdan Türkiye Türkçesi'ne aktarılmış on iki destan metni oluşturmaktadır. "Hakas Türkleri Destan Kahramanları Üzerine Bir Araştırma (İnceleme-Metin)" başlıklı bu tez Giriş haricinde üç ana bölümden meydana gelmektedir. Giriş bölümünde öz ancak açıklayıcı bir şekilde Hakas Türklerinin tarihi, günümüz Hakas Türkleri ve Hakas Türklerinin dili üzerinde durulmuştur. Bu bölüm Hakas Türklerinin Tarihi başlığını taşımaktadır. Ardından Hakas Destanları ve Destancılık Geleneği içerisinde destan türü ve tanımları hakkında kısa bilgiler verildikten sonra Hakasların destancılık geleneği metin, yapı, icra ve işlev boyutları bakımından incelenmiş daha sonra yurtdışında ve Türkiye'de Hakas destanları hakkında yapılan çalışmalar tanıtılmıştır. Hakas Destanlarında Kahraman başlığını taşıyan birinci bölümde destanlardaki kahraman kavramı üzerinde kısaca değinildikten sonra incelemeye tâbi tuttuğumuz Hakas destanlarındaki kahramanlar tek tek tespit edilerek biyografik yöntem esasına göre incelenmiş olup kahramanların kültürel boyutları hakkındaki değerlendirmeler ikinci alt başlıkta irdelenmiştir. İkinci bölüm olan Hakas Destanlarının Epizot ve Motif Yapısı başlığı altında destan kahramanları merkezinde epizot ve motif yapısı diğer Türk destan kahramanları ile karşılaştırmalı olarak ele alınmıştır. Üçüncü ve son bölüm olan Metinler kısmında Türkiye Türkçesi'ne aktardığımız dört Hakas destanı Hakas Türkçesi-Türkiye Türkçesi karşılıklarıyla verilmiştir. Sonuç bölümünde tezin genel bir değerlendirmesi yapılmış olup çalışma Kaynaklar bölümüyle nihayete ermektedir