Yazılı basında yayınlanan deprem haberlerinin kamuoyuna yansıması

17 Ağustos 1999 tarihinde merkez üssü İzmit olan ve tüm Körfez Bölgesi'ni etkisi altına alan, Marmara Depremi toplumun her kesiminde derin izler bırakmıştır. Deprem, gerek etki alanı gerekse sonuçları bakımından uzun süre basının gündeminden düşmemiştir. 'Yüzyılın Felaketi' olarak da adlandırılan Marmara Depremi, kamu kurumlarınının, hükümet yetkililerininin ve vatandaşların yanısıra basının da önemli bir sınavdan geçmesini sağlamıştır. Tezin amacı, deprem haberlerinin kamuoyuna nasıl yansıtıldığını ve bunda hangi gazetelerin daha isabetli davrandığını ortaya koymaktır. İçerik ve sayısal analizlere yer verilen tez çalışmasında, depremin ardından yazılı basında yayınlanan deprem haberlerinin kamuoyuna ne şekilde yansıtıldığı, bu haberlerin toplum üzerinde oluşturduğu sonuçları, hangi tür gazetelerin daha yakın sonuçlar ortaya koyduğu ve yazılı basın başta olmak üzere medyanın bu sınavdan nasıl çıktığı konu edilmektedir. Fikir ve haber / tiraj gazetelerinden ikisi bölge, biri spor gazetesi olmak üzere toplam 13 adet gazetenin ele alındığı tez çalışmasında, depremin yazılı basına ilk yansıdığı gün olan 18 Ağustos 1999 tarihinden, 25 Ağustos 1999 tarihine kadar geçen 7 günlük sürede ve depremin birinci yıldönümü olan 17 Ağustos 2000 tarihinde yayınlanan deprem haberleri incelenmiştir. İçerik ve sayısal analizleri yapılan haberlerin kamuoyuna nasıl yansıtıldığının anlaşılabilmesi için tezin birinci bölümünde, gazete türleri ile fikir ve haber / tiraj gazetelerinin özellikleri açıklanmıştır. Bu iki tür gazetenin birbirleriyle karşılaştırmalarının da yapıldığı birinci bölümde, sonraki bölümlerde gazetelerde çıkan deprem haberlerinin daha doğru analiz edilebilmesi amacıyla 'afet haberlerinin yazılı basında değerlendirilmesi' konusuna da değinilmiştir. İkinci bölümünde sayısal ve içerik analizleri üzerinde durulan tezde, ilk olarak, depremin ilk haftasında yapılan haberlerin, daha sonra da bir yıl sonraki haberlerin analizlerine yer verilmiştir. İkinci bölümde elde edilen analiz sonuçlarının genel ve karşılıklı değerlendirmesini yapıldığı üçüncü bölümde, türlere ayrılan gazetelerden hangilerinin haberlerde daha isabetli davrandığı ortaya çıkmaktadır. Deprem haberlerinin kamuoyuna yansıması ile depremin toplumda oluşturduğu ekonomik, sosyal ve siyasal değişikliklerin konu edildiği dördüncü bölümde de depremin tüm sonuçları ayrıntılarıyla yer almaktadır. Sonuç bölümünde ise, depremin toplumda ekonomik, sosyal ve siyasal alanda ne tür değişiklikler meydana getirdiğinin yanısıra, basının böylesi zorlu bir sınavı birtakım hatalara rağmen nasıl başarıyla tamamladığı, verilen örnek haberler ve çeşitli köşe yazarlarının görüşleriyle desteklenmektedir. Özetle; yazılı basın, Marmara Depremi sonrasında afet haberlerinde bulunması gereken özelliklere ve etik kurallara tam olarak uymasa da kamuoyunu deprem konusunda bilgilendirme işlevini yerine getirmiştir. Deprem, yazılı basındaki önemini bir yıl süresince kaybetmemiş, üzerinde tartışılmaya devam edilmiştir. Çağdaş toplumlarda, bilgilendirme ve bilinçlendirme işlevini yerine getirme görevini üstlenen ve dördüncü güç olarak kabul edilen basın, Marmara Depremi'nde üzerine aldığı görevi yerine getirmiştir